ارمنستان به عنوان یکی از قدیمی ترین کشورهای جهان دارای میراث معنوی و فرهنگی غنی می باشد که نه فقط به تقویت گردشگری داخلی کمک می کند بلکه بسیاری از گردشگران خارجی را نیز به منطقه جذب می کند.
صومعه هاقپات ، ساناهین ،
صومعه هاقپات یک مجموعه صومعه قرون وسطایی ارمنی است که در منطقه هاقپات ارمنستان قرار دارد. این صومعه توسط سن نیشان در قرن دهم میلادی در زمان سلطنت شاه عباس اول تاسیس شد همچنین در مجاور صومعه هاقپات یک صومعه دیگر وجود دارد که با نام صومعه ساناهین شناخته می شود و آن هم در قرن دهم میلادی ساخته شد.
محل ساختمان صومعه هاقپات طوری انتخاب شده است که به منظره‌ای از رودخانه دیبد Debed در منطقه شمالی ارمنستان دید داشته باشد. محل قرار گیری این صومعه منظره ای زیبا را در پیش چشم بازدید کنندگان قرار می دهد و همین موضوع بر محبوبیت صومعه هاقپات می افزاید. این منظره ترکیبی از چشم انداز مراتع سرسبز و رودخانه می باشد که فضایی بکر را برای این صومعه فراهم می کند و جای خوبی برای عبادت است. این کلیسا برای عبادت ارمنیان حواری ساخته شد و حالا یکی از میراث فرهنگی و دیدنی مردم ارمنستان به شمار می آید.
روستای ساناهین ارمنستان در دو طرف دو دره عمیق و در شمال استان لوری واقع شده که از طریق تله کابین با شهر پیوند دارد. صومعه ساناهین قدمت بسیار زیادی دارد و نام روستا نیز برگرفته از همین قدمت و به معنای «کهنتر از آن یکی» می باشد. در این صومعه که در قرن 10 میلادی بنا شده آموزش تذهیب و خوشنویسی انجام می شده است. دو صومعه ای که در روستای ساناهین ارمنستان هستند در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارند و افراد زیادی در بین مسافران تور ارمنستان از آن دیدن کرده اند.
آختالا یک مجموعه مدرن می باشد و اطراف آن دارای محوطه است. این صومعه در استان لوری و در دهکده آختالا واقع شده است. تاریخ احداث آن احتمالا به قرن دهم باز می گردد.
صومعه خور ویراپ ، صومعه نوراوانک
صومعه خور ویراپ به معنی گودال عمیق و یا چاه عمیق، از زیارتگاه های اصلی ارامنه بوده که در کوهپایه ی آرارات ارمنستان در روی تپه ودی پوکر قرار دارد که حدود 5 کیلومتر از جاده فاصله دارد و نزدیکی مرز ترکیه واقع شده است. کوه آرارات در پشت این صومعه قرار گرفته است.این صومعه یکی از 4000 صومعه و کلیسای ارمنستان است. برای شناخت این صومعه با تورکده همراه باشید.
صومعه خورویراپ وابسته به کلیساهای ارمنی بوده که از آن به عنوان مدرسه دینی و محلی برای زندگی کاتولیکوس ارمنستان استفاده می شده. قداست این زیارتگاه از آن جهت است که گریگور روشنگر که دین و باور مسیحیت را به ارمنستان آورده بود در این صومعه سال زندانی بوده است. سنت گرگوری روشنگر، در ابتدا برای 13 سال در اینجا توسط پادشاه تیرداد سوم به دلیل موعظه مسیحیت به مردم ارمنستان زندانی شد و پس از آن به استاد دینی پادشاه تبدیل شد، و او رهبر فعالیت های تبلیغی در کشور در سال 301 شد. ارمنستان اولین کشور در جهان بود که اعلام شد یک ملت مسیحی است. زنده ماندن گریگوری در این زندان همچون معجزه ای بوده است. کلیسای کوچک در ابتدا در سال 642 میلادی در منطقه از Virap Kirat ساخته شده نرسس سوم سازنده آن را به عنوان نشانه ستایش سنت گریگوری برپاساخت و در طول قرن ها بارها و بارها بازسازی شده است. در سال 1662 ، کلیسای کوچک بزرگتر به نام (سنت Astvatsatsin مادر مقدس خدا) در اطراف خرابه های کلیسای کوچک قدیمی ، صومعه ، سالن ناهار خوری و حجره راهبان ساخته شد.
نوراوانک در زبان ارمنی به معنی صومعه جدید است؛ البته این نام امروزه مناسب آن نیست، چرا که صومعه نوراوانک (Noravank) تا همین حالا بیشتر از هفت قرن قدمت دارد. این صومعه و کلیسای زیبا در قرن سیزدهم و بر لبه یک گلوگاه پر پیچ و خم و باریک، بر بالای رودخانه آماغو و نزدیک به شهر یغگنادزور ساخته شد. خطوط ظریف کلیسا در تضادی زیبا با صخره‌های تیز و سرخ رنگ احاطه‌کننده‌اش قرار دارند؛ تنها دیدن این منظره دراماتیک و تماشایی، یکی از بهترین دلایل برای رفتن به صومعه نوراوانک در تور ارمنستان است. این صومعه گاهی با نام آماگو نوراوانک هم خطاب می‌شود تا تفاوت آن با صومعه‌ی هم‌نامی که در شهر گوریس قرار دارد مشخص شود. آماگو دهکده کوچکی بود که سابق بر این در بالای دره قرار داشت.
تساغکادزور
تساغکادزور که در شمال ایروان واقع شده، یکی از پرطرفدارترین شهرهای دارای چشمه‌های آبگرم است؛ این شهر کوچک و آرام، پیست اسکی هم دارد و در تمامی فصول، مقصد مناسبی برای سفر است. تابستان‌ها هوا معمولا آفتابی و معتدل است و گردشگران می‌توانند با سوار شدن بر تله‌کابین از مناظر زیبای کوهستانی لذت ببرند و در فضای سبز آرامش‌بخش به پیک نیک بروید.
در زمستان‌های سرد بازدیدکنندگان امکان اجاره تجهیزات اسکی را دارند؛ اینجا می‌توانید در کوه از اسکی یا اسنوبرد لذت ببرید. هزینه اجاره تجهیزات در مقایسه با سایر نقاط دنیا نسبتا پایین است و این امر سبب شده گردشگران زیادی برای اسکی کردن به این شهر بیایند. تساغکادزور همچنین یکی از شهرهای ارمنستان است که زیرساخت‌های گردشگری مناسب مثل هتل‌های لوکس، امکانات تفریحی و رستوران‌های شگفت‌انگیز دارد.
صومعه سواناوانک
بسیاری از مردم برای تماشای صلیب سنگی سبز رنگ زیبای این صومعه که از سنگ آهک ساخته شده، به تپه مجاور دریاچه سوان مراجعه می‌کنند. این صومعه در ابتدا برای کشیش‌هایی که مرتکب گناه شده بودند ساخته شده بود و از این رو در فاصله‌ایی به دور از شهرها واقع شده است. این کلیسا یکی از سه کلیسای ارمنستان است که تصویر مسیح روی صلیب سنگی آن نقش بسته است.
Sevanavank monastery, Lake Sevan, Gegharkunik Province, Armenia
صومعه گغارد ، معبد گارنی
صومعه گغارد یکی از منحصربه‌فردترین و زیباترین کلیساهای ارمنستان است. ورودی غار شکل این کلیسا در صخره‌ای سنگی کنده شده است. حفر این ورودی با امکانات محدود زمان‌های گذشته شگفت‌انگیز است. گغارد به معنای نیزه است و اشاره به نیزه‌ای دارد که گفته می‌شود پس از مصلوب شدن عیسی مسیح برای بررسی زنده‌بودن او، بر وی زده شد. بسیاری از مردم مسیحی برای بازدید از نیزه به این صومعه می‌آمدند و از این رو این صومعه، گغارد نام گرفت.
معبد گارنی در روستای گارنی کشور ارمنستان، بیش از هرچیز یادآور معماری یونانی و رومی است، گرچه مورخان آن را متعلق به تیرداد اول پادشاه اشکانی می دانند. ساختمانی با ستون های عظیم و مهراب هایی که برای برای پرستش مهر یا میترا، خدای خورشید ساخته شده اند، تنها اثر باستانی غیرمسیحی در کشور ارمنستان را تشکیل داده است. تصویر نمای بیرونی این معبد با شکوه و عظیم، به عنوان یکی از سمبل های تاریخی کشور ارمنستان، سالها برروی اسکناس های 5000 درامی این کشور نقش بسته بود.
معبد گارنی و صومعه گغارد که در فاصله اندکی از یکدیگر قرار دارند، مقصد عمده تورهای ارمنستان و مسافرانی است که به این کشور سفر می کنند. به گفته مسئولان محلی، به طور میانگین سالانه حدود 200هزار نفر از این دو جاذبه توریستی ارمنستان بازدید کرده اند.
صومعه تاتو
این صومعه یکی دیگر از زیباترین صومعه‌هایی است که در ارمنستان می‌توان یافت. زیبایی این صومعه در فصل تابستان دوچندان می‌شود. راه رسیدن به این صومعه در فصل زمستان خطرناک اما بسیار زیبا است.
زیپ لاین پارک اکستریم یل
این زیپ لاین، مخصوص افرادی است که به دنبال هیجان هستند. اگر از ارتفاع می ترسید، بهتر است از آن خودداری کنید. برای لذت بردن از این فعالیت، نیازی نیست حرفه ای باشید. پارک اکستریم یل که در روستای ینوکاوان در 150 کیلومتری ایروان واقع شده، یک مکان عالی برای لذت بردن از زیپ لاین است. این پارک که در تمام طول سال باز است، شامل 5 خط مختلف برای زیپ لاین می باشد. متوسط مدت بازدید 90 دقیقه می باشد که 15 دقیقه آن برای آموزش های ایمنی و پیاده روی از یک زیپ لاین به بعدی صرف می شود. در کنار زیپ لاین، این پارک فعالیت های زیاد دیگری نیز برای علاقمندان به ماجراجویی دارد، مانند طناب بازی، پاراگلایدینگ، پینت بال، اسب سواری، صخره نوردی، تورهای جاده ای و دوچرخه سواری در کوهستان.
گیومری
گیومری ارمنستان یکی از جاذبه های توریستی ارمنستان است که بعد از ایروان دومین شهر پرجمعیت جمهوری ارمنستان می باشد و مرکز استان شیراک نیز است. این شهر در شمال غربی کشور قرار دارد. گیومری حدودا در 126 کیلومتری شمال ایروان واقع شده است. نام این شهر چندین بار تغییر کرده است. در سال 401 پیش از میلاد، با نام “کومایری” (Kumayri) شهرت یافت. بین سالهای 1837 تا 1924 این شهر، “الکساندراپول” بین مردم نامیده می شد. همچنین بین سال های 1924 تا 1990 در دوران اتحاد شوروی “لنیناکان” نام داشت و سرانجام پس از استقلال ارمنستان در سال 1991 به “گیومری” تغییر نام داد. آرم و نشان گیومری ارمنستان در سال 2001 به تصویب رسید. تصاویر روی آرم دارای معانی خاصی است که به این شرح می باشد : پلنگ نشان “دودمان باگراتونی” است. که مقر آن در استان شیراک بوده است. کمان به نشانه کوه آراگاتس و کلیسا بوده است و بیان کننده طبیعت و اشکال معماری شهر گیومری هستند.
مشعل گریگور قدیس، طبق افسانه ها مشعل گریگور بین قله های آراگاتس می سوزد. شاقول نماد صنعت و معماری است. دانه های گندم نماد برکت و فراوانی است. کتاب و ساز چنگ نمادهای آموزش، هنر، علم و فرهنگ هستند. پرچم شهر از سمت شورای شهر در سال 2011 به تصویب رسید. زمینه پرچم سفید رنگ با حاشیه طلایی است، در مرکز پرچم صلیب قرمز با تصویر پلنگ طلایی قرار دارد. نسبت عرض به طول پرچم 1 به 2 است. چنانچه مسافر تور ارمنستان هستید، از این شهر بازدید نمایید.
جرموک
جرموک یکی از شهرهای کشور ارمنستان است که به طبیعت زیبا، چشمه ها و خدمات ماساژ و اسپا شناخته می شود. این شهر تقریبا در جنوب شرقی ارمنستان واقع شده است. جزموک یک ناحیه کوهستانی است با تعداد زیادی چشمه که آن را به مکانی مناسب برای گردشگران علاقه مند به طبیعتگردی تبدیل می کند. چشمه های آب معدنی جرموک در ارمنستان بسیار معروف هستند و بازدید از آنها برای گردشگران نیز امکان پذیر است.
این شهر در استان وایوتس‌جور واقع شده است و در پنجاه و سه کیلومتری شرق یغگنادزور، مرکز استان قرار گرفته است. آب و هوای دل انگیز، طبیعت زیبا و خواص درمانی آبهای گرم چشمه های آن، این محل را به یکی از شهرهای مناسب ارمنستان برای سفر تبدیل کرده است.
کلیسای حواری ارمنی اچمیادزین ، ویرانه‌های زوارتنوتس
این بنا اولین کلیسای جامع ارمنستان و قدیمی‌ترین کلیسای جامع در تمام دنیا است. متأسفانه کلیسای اصلی داخل آن، چند سالی است در دست بازسازی قرار گرفته است و گرفتن تصویری از آن امکان‌پذیر نیست. تصاویر زیر نمای ورودی این کلیسای جامع را نشان می‌دهد. این مکان همچنین دفتر مرکزی و دارای تولیت سایر کلیساهای ارمنستان بوده است. تصویر زیر نمایی زیبا از کلیسای اچمیادزین در فصل تابستان و پیش از بازسازی را نشان می‌دهد.
زوارتنوتس که با نام معبد ویرانه‌ها هم شناخته می‌شود از آثار باستانی ثبت شده در یونسکو است. این کلیسا اولین کلیسای مدور سه طبقه جهان است که در قرن ۶ میلادی بنا شد، اما سه قرن بعد زلزله از آن تنها ویرانه‌هایی بر جای گذاشت. شماری از ستون‌ها و محراب کلیسا حفظ شده که معماری دایره‌ای شکل این بنا را به‌خوبی نمایش می‌دهد. ارمنی‌ها پس از آن آموختند تا کلیساهای مستطیل شکل مستحکم‌تری به جای این بناهای مدور بنا کنند.
دلیجان
دلیجان یکی از زیباترین شهرهای ارمنستان است .دلیجان ارمنستان هوایی معتدل با تابستانی خنک و زمستانی گرم و آفتابی دارد. همچنین هوای تازه با چشمه های معدنی که گفته می شود خاصیت شفا بخشی آن مانند آب های ویچی در فرانسه است . به این دلیل برای انسان هایی که برای استراحت به این شهر می آیند معجزه می کند ، همین طور امکانات تفریحی و درمانی مختلفی برای کودکان و بزرگسالان دارد.
شهر دلیجان با کوه های قفقاز در قسمت شرقی ارمنستان در دره رود اقسدف در ارتفاع ۱۱۰-۱۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا می باشد محاصره شده است.رشته کوههای زیبا که با پوشش جنگلی غنی پوشیده شده است که به شکل مراتع ارتفاعات کوه های آلپ می باشند . در این شهر برای بهبود جابجایی ، جاده هایی را که به شهر ایروان ( ۹۶ کیلومتر ) ، وانادزر و ایجوان (۳۵-۴۰ کیلومتر ) منتهی می شود بازسازی نموده اند. از ۱۹۸۶ دلیجان به راه آهن اصلی کشور پیوسته است.
به عنوان منطقه سلامتی در قسمت متوسط کوهستانی ، دلیجان دارای هوای معتدل در تابستان ، زمستانی گرم و آب و هوایی گرم و خشک درتمام سال می باشد. میانگین درجه حرارت ماه تیر ۱۸ درجه سانتیگراد است.
طبق تقسیمات سازمان ملی محیط زیست ارمنستان از سال ۱۹۹۶ دلیجان از لحاظ سیاسی در منطقه ( استان ) تاوش قرار می گیرد.
