صاحبه اختصاصی آرتاشس تومانیان سفیر تام الاختیار و فوق العاده جمهوری ارمنستان در جمهوری اسلامی ایران با خبرگزاری ایلنا

۱- علت شروع درگیری نظامی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان چیست؟
عملیات جنگی که هم اکنون در جریان است، پدیده ای نیست که به طور ناگهانی رخ داده باشد، بلکه تهاجمی است که از قبل از سوی آذربایجان طرح ریزی شده، گامی است برنامه ریزی شده در جهت سرکوب روند مذاکرات صلح آمیز و حل و فصل این مناقشه به طرق نظامی از سوی این کشور.
برخلاف تهاجمی که آذربایجان در جولای امسال (تیر ماه) علیه جمهوری ارمنستان انجام داد، این بار علیه آرتساخ (قره باغ) دست به تهاجم زده وبه طور مغرضانه ای مردم بی دفاع و تاسیسات زیربنایی غیر نظامی را هدف قرار داده است. قره باغ از امنیت و وجب به وجب خاک خود دفاع کرده و ارمنستان نیز تضمین کننده امنیت آرتساخ است.
این حمله اخیر آذربایجان علیه آرتساخ از دو ویژگی مهم برخوردار است:
اول اینکه آذربایجان، در سطح رئیس جمهور علی اف علنا از روند صلح آمیز سر باز زده و حل مسئله قره باغ از طریق تهاجم گسترده را به میان کشیده است.
دوم، آذربایجان در راه دستیابی به این هدف خود از همکاری گسترده نظامی- سیاسی ترکیه برخوردار است.
کارشناسان نظامی ترکیه دوش به دوش آذربایجان در حال مبارزه هستند، نیروهایی که تسلیحات و جنگ افزارهای ساخت ترکیه از قبیل پهباد و موشکهای نظامی را به کار می برند. بر اساس اطلاعات منابع موثق ترکیه همزمان مشغول جمع آوری تروریستهای مسلح بیگانه و اعزام آنها به آذربایجان است. در طی تمامی عملیات نظامی اخیر ترکیه در حال ارائه حمایت و همکاری وسیع سیاسی و تبلیغاتی به آذربایجان است.

۲- آیا احتمال دارد که پای کشورهای منطقه به این درگیریهای نظامی کشیده شود؟ در این صورت آرایش قوا به چه نحو خواهد بود؟
عملیات تهاجمی رهبران نظامی- سیاسی آذربایجان در جهت به خطر انداختن ثبات و امنیت منطقه است و تمامی مسئولیت عواقب این امر را به عهده دارند.
در حال حاضر تنها کشوری که به طور مستقیم در این عملیات نظامی ورود پیدا کرده، کشور ترکیه است، این کشورمطلقا در صدد پنهان نمودن جانبداری یک طرفه افراطی و موضع تهاجمی خود در قبال جمهوری ارمنستان نیز نیست.

۳- آیا سازمان ملل متحد به منظور فائق آمدن بر این بحران می تواند مداخله کرده و کمکی در این زمینه باشد؟
دبیر کل سازمان ملل در این رابطه اظهاراتی داشته است و محور اصلی بیانات ایشان پیشنهاد همکاری و مساعدت برای حل مسالمت آمیز بحران بوده است.

۴- ایران، ترکیه و روسیه چه نقشی می توانند در حل این مناقشه داشته باشند؟
فدراسیون روسیه متحد استراتژیک ارمنستان است و در این رابطه نقش بی نهایت مهمی را ایفا می کند، مضافا اینکه این کشور جز روسای مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز است.
در رابطه با ترکیه قبلا اشاره کردم، این کشور نه می تواند و نه تلاشی برای ایفای نقش سازنده دارد، به علاوه، موضع آنها حمایت آشکار از منافع یکی از طرفین درگیری است و در عمل به این عملیات نظامی هم ورود پیدا کرده است.
اما در رابطه با ایران عرض کنم که این کشور همواره در جهت حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه قره باغ اقدام نموده است. این مسئله را هم متذکر می شوم که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای محمد جواد ظریف، آمادگی ایران در زمینه همکاری برای از سرگیری مذاکرات را اعلام نمودند، امری که از سوی ارمنستان قابل تقدیر است.

۵ – برگزاری رزمایش مشترک ترکیه و آذربایجان تا چه حد در شعله ور شدن این درگیری نقش داشته است؟
موضع تهاجمی و یک سویه ترکیه کاملا مشهود است، موضعی که در طی این درگیریهای نظامی اخیر به طور کامل «عینیت» یافت. اما درمورد رزمایش مشترک ترکیه و آذربایجان که در آذربایجان صورت گرفت و باقی ماندن نیروها، ادوات و تجهیزات نظامی این رزمایش در آذربایجان، می توان این امر را به عنوان اقدامات تدارکاتی برای یک تهاجم نظامی به حساب آورد.
درضمن، حضور نظامی ترکیه در آذربایجان و مخصوصا در نخجوان از نظر ما می تواند مسئله ای نگران کننده برای ایران نیز باشد.

۶- گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و سه کشوری که ریاست مشترک این گروه را به عهده دارند در حل این مناقشه چه نقشی می توانند داشته باشند؟
گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا تنها ساز و کار شناخته شده بین المللی حل و فصل مناقشه قره باغ است. سه کشور فدراسیون روسیه، ایالات متحده آمریکا و فرانسه به عنوان میانجی در این گروه عضویت دارند. درحال حاضر رهبران جمهوری ارمنستان به منظور مدیریت اوضاع مخاطره آمیز موجود و بازگشت به روند عادی مذاکرات در ارتباط دایمی با کشورهایی که ریاست مشترک این گروه را به عهده دارند، می باشند.