خدمت جناب آقای ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه
جناب آقای ولادیمیر فرزند ولادیمیر
ارتباطات آرتساخ-روسیه سابقه چندین قرن دارند. روسیه در حافظه تاریخی اهالی آرتساخ بعنوان کشور برادر تفهیم می شود که همواره در تمامی شرایط سخت دست یاری به سمت این گروه از ارمنیان دراز کرده است.
ارتباطات آرتساخ-روسیه صراحتاً بالاخص در دوران شکوفای ملک نشینان و خاندان های ملک نشین آرتساخ تحقق یافته اند که شواهد مستند متعددی در این خصوص موجودند.
بیش از یکصد سال /در قرن نوزدهم و دهه اول قرن بیستم/ قره باغ در ترکیب روسیه تزاری بوده است. از ویژگی های مهم این دوران تاریخی صلح طولانی مدت، بازگشت شهروندان به میهن و رشد اقتصادی بوده است. عرصه فرهنگی نیز توسعه یافته است. شایان ذکر است که از نیمه دوم قرن نوزدهم شوشی، مرکز امور اداری-سیاسی آرتساخ، تبدیل شده بود به یکی از مراکز مهم مذهبی، فرهنگی و اقتصادی ماوراءقفقاز.
در همان دوره تاریخ مجموعه ای کامل از شخصیت های ارمنی آرتساخ نقشی پیشرو در امور نظامی-سیاسی و اجتماعی امپراتوری روسیه ایفا نموده است، اعم از والریان ماداتوف، هوهانس لازرف، لازار سربریاکوف، میکائیل لوریس-ملیکوف، واسیلی بهبوتوف و دیگران.
این ارتباطات در دوران شوروی نیز ادامه یافته اند. در دوران جنگ جهانی دوم حدود 90 هزار ارمنی از ناحیه خودگردان قره باغ کوهستانی و آرتساخ باستانی در جنگ جهانی دوم (جنگ بزرگ میهنی) شرکت کرده اند که نیمی از آنها جان خود را نثار دفاع از میهن نموده اند. آرتساخ از نظر تعداد سرانه قهرمانان و دلاوران مفتخر به کسب «نشان افتخار» جنگ اتحادیه جماهیر شوروی، در یکی از رده های برتر در آن اتحادیه قرار گرفته بود.
پنج مارشال ارمنی اتحادیه جماهیر شوروی اعم از هوهانس باقرامیان، ایوان ایساکوف، هامازاسپ باباجانیان، آرمناک خانپریانتس (سرگئی خودیاکوف)، سرگئی آگانوف اصالتاً از آرتساخ بودند. بیش از 30 ژنرال و هزاران افسر در استعداد و نبوغ سرداری خود درخشیده اند.
آناستاس و آرتیوم میکویان، ایوان تئوسیان، آندرانیک ایوسیفیان، نیکلای ینیکولوپوف، میکائیل تاریوردی یف و تعداد زیادی از نیکمردان دیگر اصالتاً از آرتساخ بوده اند.
ارتباطات تنگاتنگ آرتساخ-روسیه تا به امروز هم ادامه دارند.
بخش قابل ملاحظه ای از حدود 3 میلیون ارمنی ساکن روسیه از آرتساخ هستند، از جمله تعداد زیادی از آنها رانده شدگان اجباری از آرتساخ هستند در پی سیاست نژادکشی و پاکسازی قومی آذربایجان در اواخر دهه 1980 و در دهه 1990.
مایلم خصوصاً تأکید ورزم که روسیه در تمامی مراحل حل مناقشه آذربایجان-قره باغ عملکردی مطابق با حقوق بین الملل را ایفا نموده مبنی بر عدم اعمال زور یا تهدید به اعمال زور و در راستای اصل حل مسالمت آمیز مناقشات. روسیه در روند حل مناقشه آذربایجان-قره باغ هم با فورمت ریاست مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و هم با نقش جداگانه خود شرکت داشته است. جمهوری آرتساخ تلاش های میانجیگری، نقش آفرینی فعال و رسالت تعیین کننده روسیه را در تمامی مراحل حل مناقشه، خصوصاً در امر دستیابی به موافقتنامه سه جانبه آتش بس در سال 1994 بسیار ارزشمند می شمارد. روسیه همچنین در مرحله دیگری از اوج گرفتن مناقشه آذربایجان-قره باغ در 5 آوریل 2016 نیز نقشی تعیین کننده ایفا کرد، که طی آن با میانجیگری روسیه در مسکو توافق پیرامون متوقف ساختن عملیات نظامی و برقراری مجدد آتش بس مطابق با موافقتنامه آتش بس سال 1994 حاصل شد.
تلاش های مؤثر دیپلماتیک فدراسیون روسیه و شخص شما را در راستای متوقف ساختن تهاجم و جنگ گسترده آغاز شده از سوی آذربایجان علیه آرتساخ بسیار ارزشمند می شماریم. مایلم همچنین به اطلاع برسانم که ارزیابی های عینی مطرح شده طی نطق شما در باشگاه «والدای» پیرامون وضعیت ایجاد شده بازتاب گسترده ای در جمهوری آرتساخ و نزد تمامی ارمنیان داشته است.
شما طی نطق خود اشاره نموده اید: «این مناقشه در حکم مناقشه بین حکومتی و مبارزه برای اراضی آغاز نشد، بلکه آغاز آن منوط است به مقابله قومی (نژادی). متأسفانه این امر واقعیت دارد؛ در سومگائیت و سپس در قره باغ کوهستانی جنایاتی بی رحمانه علیه مردم ارمنی رخ داده اند. و همه اینها را ما باید در مجموع مدنظر داشته باشیم». متأسفانه آذربایجان تا به امروز به این سیاست نژادکشی ادامه می دهد.
جناب آقای ولادیمیر فرزند ولادیمیر
شما آن شخصیت و آن مقام والای حکومتی هستید که در دنیا و در منطقه ما شهرتی والا دارد. با در نظر داشتن همه این موارد، از شما خواهش داریم تمامی تلاش های ممکن را در راستای متوقف ساختن جنگ در نوار مناقشه آذربایجان-قره باغ و از سرگیری روندهای سیاسی بکار گیرید.
با احترامات فائقه
آرائیک هاروتیونیان رئیس جمهور آرتساخ
