در دوران حکومت شوروی از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۹۱، انجام اعمال مذهبی ممنوع بود و طبق گفته ارمنیان این امر در نحوه برگزاری مراسمات آنها بسیار تأثیر گذاشته بود. بنابراین بسیاری از خانواده‌های ارمنی نماز و اعمال مسیحی خود را با احتیاط در خانه بجا می‌آوردند.
هنگامی که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، سنت‌های قدیمی، که بسیاری از آنها در هفتاد سال گذشته فراموش شده بودند، احیا شدند. کلیساهای سراسر کشور شروع به سازماندهی مراسم مذهبی و آموزش رسم و رسومات برگزاری آنها در روزهای مقدس یا تعطیلات مذهبی کردند. کلیسای رسولی ارمنستان در سال ۳۰۱ میلادی جز اولین کشورهایی بود که مسیحیت را پذیرفت و ارمنی‌ها را به یکی از قدیمی‌ترین جوامع مسیحی جهان تبدیل کرد. تا قرن چهارم ، بیشتر مسیحیان تولد مسیح را در اوایل ژانویه جشن می‌گرفتند. کلیسای کاتولیک روم تاریخ را به ۲۵ دسامبر تغییر داد تا در جشن های انقلاب زمستانی بت پرستانه شرکت کند. با این حال، از آنجا که ارامنه به کلیسای رسول تعلق دارند، آنها تا اوایل ژانویه جشن کریسمس را ادامه می‌دهند.
در شب کریسمس (۵ ژانویه) ارامنه خانه‌ها و کلیساهای خود را با شمع روشن می‌کنند تا پایانی برای روزهای تاریک و شب های طولانی زمستان باشد. روز کریسمس برای بزرگداشت تعمید مسیح برای ارامنه به عنوان روز برکت آب نیز شناخته می‌شود. طبق رسمی، آب مقدس، توسط رئیس کاهن برکت داده می شود و در بین خانواده‌های ارامنه در جامعه تقسیم می‌شود.
روزانا یکی از ارمنیان قدیمی می‌گوید: “ما دستان خود را با این آب می شویم و آنگاه دستان خود را روی قسمت هایی از بدن می‌گذاریم که نیاز به مراقبت دارند یا دچاری سستی و بیماری هستند.”
در اعتقاد ارامنه آب مقدس، بدن و خانه‌های آنها را تمیز می‌کند و مردم را از بیماری یا بدبختی در سال آینده محافظت می‌کند. گاهی اوقات ، کشیش‌ها به خانه مردم دعوت می‌شوند تا گوشه‌های خانه و همچنین مواد غذایی مانند نان و نمک را تبرک کنند. پس از آن، خانواده‌ها به صرف یک وعده غذایی ویژه که معمولا برنج و ماهی قزل آلا، “نویک” (خردل سبز و نخود جوجه)، سوپ ماست و گندمی به نام ‘تانپور’ دعوت می‌شوند. علاوه براین ارمنی‌ها دسرهای مختلفی نیز دارند که شامل میوه‌های خشک و آجیل، روجیک و بستوخ است. استفاده از این دسرها و منوی سبکتر برای تسکین معده در طول روزهای تعطیلات هفته و آماده سازی آن برای شام بزرگتر روز کریسمس طراحی شده است. کودکان نیز هدیه‌هایی از میوه‌ها، آجیل‌ها و آب نبات‌های رنگارنگ را از بزرگترها جایزه می‌گیرند. ارمنی در ایام سال نو و شب کریسمس نوشیدنی‌هایی چون شراب قرمز می‌نوشند، که آن را نمادی از خون مسیح میپندارند.
رسم و رسوم خوراکی های کریسمس در ارمنستان
رسم و رسوم خوراکی‌های ارمنستان به اینصورت است که می‌گویند میز باید آنقدر با غذا پوشانده شود که حتی نتوانید دست خود را پایین بگذارید و همه اعضا خانواده باید کمی از همه خوراکی‌ها را میل کنند.
یک شیرینی مخصوص به نام ” تاره هاتس ” در خوراک ارمنی‌ها وجود دارد که به معنی “نان سال نو” است و قسمت مهمی از وعده غذایی کریسمس ارمنی هاست. کیک ” تری کینگس ” یک کیک خاص است که درون آن یک لوبیا، سکه یا دکمه کوچک پخته می‌شود. ارمنی‌ها بر این باورند که شخصی که این شی را در برش کیک خود پیدا کند، در سال آینده از خوش شانسی برخوردار خواهد شد.
در ارمنستان “پدربزرگ زمستانی” ، چهره‌ای شبیه به بابانوئل نیز در شب سال نو ظاهر می‌شوند. در خانه‌های سنتی‌تر، کودکان از خواب بیدار می‌شوند و زیر بالش‌های خود هدیه می‌یابند. بسیاری از آنها یک دوست خانوادگی یا همسایه را برای لباس پوشیدن و توزیع هدیه به بچه‌های کوچک خود دعوت می‌کنند. در شب سال نو و ایام کریسمس بابانوئل در می‌زند و وقتی بچه‌ها در را باز می‌کنند هدیه خود را پشت در یا روی چمن جلوی خانه پیدا می‌کنند.
