تبادل آتش در یراسخ و اظهارات الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در مورد زنگزور و جنگ جدید را می توان در دو بستر مشاهده کرد. این مطلب را واهه داوتیان دکتر علوم سیاسی، کارشناس در زمینه امنیت انرژی در گفتگو با خبرنگار “نیوز ای ام” بیان کرده است.
اول از همه از طریق ابتکارات چنین حوادثی در مرز ارمنستان و آذربایجان در منطقه یراسخ آذربایجان سعی دارد برای امضای توافق نامه صلح میان ارمنستان و آذربایجان تحت فشار قرار بدهد.
علاوه بر این برای اجرای برنامه راهروی حمل و نقل با در بر گرفتن سیونیک انجام می شود. قابل ذکر است که این حادثه در یراسخ اتفاق افتاده است که دارای موقعیت مهم استراتژیکی در راهروی شمال و جنوب است.
چند ماه پیش محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در طی سفر خود به ایروان لزوم ایجاد معماری جدید حمل و نقل در منطقه با اجرای پروژه راه آهن ایران – نخجوان – ارمنستان – گرجستان را اعلام کرد. در این چارچوب چند ماه پیش نمایندگان هیئت دیپلماتیک از هند لزوم در بر گرفتن ارمنستان در راهروی جنوب و شمال اعلام کرده اند. اینجا منافع دو راهرو بین المللی شمال-جنوب و شرق-غرب در تضاد هستند.
پروژه دوم راهرویی است که امروز توسط آنکارا و باکو با هدف در بر گرفتن سیونیک برای حمل و نقل محموله های نظامی مطرح می شود.
در واقع پروژه غرب و شرق از قبل از طریق راه آهن باکو-تفلیس-کارس اجرا شده است اما متنوع کردن این مسیر برای ترکیه و آذربایجان بیش از حد ضروری است زیرا طرفین قصد ایجاد پایگاه نظامی ترکیه در نخجوان را دارند.
از این نظر نقش روزافزون ایران به عنوان یک بازیگر ژئواستراتژیک در معماری جدید حمل و نقل منطقه خطرات دراز مدت برای ترکیه را ایجاد می کند. از اینجا وضعیت در یراسخ تشدید می شود که نقشی اساسی در تدارکات شمال و جنوب دارد. نابراین باید وضعیت از نظر رقابت ژئوپلیتیکی بین قدرتهای منطقه ترکیه و ایران مشاهده کرد.
