عدم شرکت هر کشوری در فرمت “3 + 3” به خودی خود به معنای پایان فرمت خواهد بود، زیرا تصور کامل بودن آن دشوار است، اگر سه مرکز قدرت منطقه‌ای – روسیه، ترکیه و ایران – سعی در ایجاد زمینه مشترک همکاری در قفقاز جنوبی داشته باشند، اما یکی از سه کشور در این چارچوب گنجانده نشده است.
این نظر را گاریک کریان، کارشناس علوم سیاسی در گفتگو با اسپوتنیک ارمنستان بیان کرده است.
“با شروع روند، همه علاقه مند هستند که گرجستان نیز در این فرمت شرکت کند . دلایل شرکت نکردن گرجستان قابل درک باشد. گرجستان بر این باور است که نمی تواند در فرمتی شرکت کند که روسیه در آن شرکت می کند چون که گرجستان روسیه را دشمن و متجاوز می داند و دلیل دوم مربوط به بردار سیاست خارجی گرجستان است که به سمت غرب است . این کارشناس علوم سیاسی گفت: اتحادیه اروپا نیز در چارچوب فوق الذکر گنجانده نشده است.
به گفته کریان، فرصت های شرکت گرجستان 50/50 برآورد شده است. اگر ترکیه موفق شود از اهرم های نفوذ خود بر گرجستان استفاده کند که بسیار قدرتمند هستند و مربوط به بخش انرژی، روابط اقتصادی و استفاده از کانال های ارتباطی است، واقع بینانه خواهد بود.
خط لوله نفت باکو-جیهان از طریق گرجستان وارد ترکیه می شود، خط لوله گاز آذربایجان به ارزروم نیز از گرجستان می گذرد، یعنی ترکیه توزیع کننده انرژی می شود، علاوه بر این، راه آهن باکو- تفلیس- قارص نیز کار می کند. هر سه کشور یکدیگر را شرکای استراتژیک می دانند و برنامه های زیادی دارند. اخیراً آنها یک بار دیگر رزمایش نظامی را با هم برگزار کردند.
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: سرمایه ترکیه نیز به نوبه خود به صورت گسترده به گرجستان نفوذ کرده است و بسیاری معتقدند که حتی می تواند اقتصاد این کشور را جذب کند.
به گفته کریان، از آنجایی که امروزه غرب نگرش بسیار منفی نسبت به رژیم اردوغان دارد، حتی موضوع تحریم ترکیه نیز مورد توجه قرار گرفته است، بنابراین باید فهمید که ترکیه می خواهد گرجستان را از نفوذ آمریکا گرفته و آن را تحت سلطه خود درآورد. به گفته وی، آرزوی ترکیه به طور طبیعی از سوی روسیه حمایت خواهد شد ، زیرا بردار هم گرایی گرجستان در غرب نیز برای روسیه غیرقابل قبول است.
به گفته این کارشناس مسائل سیاسی، ایران همچنان در معرض تحریم قرار دارد، بنابراین به نفع روند جدا کردن گرجستان از غرب است، ایران در حال برداشتن گام های بسیار جدی برای رساندن ارتباطات از هند از طریق خاک خود به دریای سیاه از طریق گرجستان است . نمی توان گفت که آیا گرجستان می تواند فراتر از دیکته های غرب رفته و این گام را بردارد یا خیر.
لازم به ذکر است که پس از نشست ویژه شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی در اسلام آباد درباره وضعیت انسانی در افغانستان، مولوت چاووشو وزیر امور خارجه ترکیه اظهار داشت که معتقد است گرجستان در جلسه بعدی 3+ 3 شرکت خواهد کرد.
یادآور می شود، مبتکران برگزاری نشست های «3+3» ترکیه و آذربایجان هستند.
گرجستان در اولین نشستی که در 10 دسامبر در مسکو برگزار شد، شرکت نکرد.
قرار است نشست بعدی در ترکیه برگزار شود.
