دیدار پاشینیان و علی اف با میانجیگری چارلز میشل رئیس شورای اروپا در بروکسل و نتایج آن در ارمنستان به طور صریح پذیرفته نشد. طبق برخی ارزیابی ها، عقب نشینی از اصول اولیه ثبت شده است.
از طرف دیگر، پیش از این نیز از بستر های مختلف بین المللی بیانیه هایی مبنی بر حمایت از این روند منتشر شده است. به محض بازگشت از سفر کاری پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در جلسه دولت مربوط به بیانیه ها و توافقات بروکسل بیان کرده است.
5 ساعت، توافق در 2 جهت و 1 مدت معین: ایروان رسمی همچنان در تلاش برای تحلیل و درک نتایج مذاکرات بروکسل است. باکوی رسمی این را گام مهمی در جهت منافع آذربایجان ارزیابی کرده است.
رئیس شورای اروپا پس از این نشست گفت که در آن شب پیشرفت چشمگیری حاصل شد.
تا پایان ماه آوریل، طبق اولین تصمیم بروکسل، کمیسیون دوجانبه با دو مأموریت در مورد مسائل مربوط به مرزبندی و تعیین مرز ها تشکیل خواهد داد. این وضعیت پایدار و امن را در امتداد و نزدیک مرز تضمین می کند.
قابل ذکر است که بحث در این زمینه به مدت یک سال با میانجیگری روسیه انجام می شد. می دانید که سرزمین هایی از ارمنستان وجود دارد که تحت کنترل آذربایجان است، و سرزمین هایی از آذربایجان وجود دارد که تحت کنترل ارمنستان است، این مسائل باید در نتیجه مذاکره و بر اساس سوابق مستدل قانونی، حقایق دارای اهمیت حقوقی حل شود. روسیه و اتحادیه اروپا نیز برای حمایت از کار های مرزبندی و تعیین مرز ها ابراز آمادگی کرده اند. موضع ما این است که مرز رسمی بین ارمنستان و آذربایجان وجود دارد، این مرزی است که در زمان شوروی وجود داشت.
بر اساس توافق دوم، وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان موظف شدند مقدمات مذاکرات صلح را آغاز کنند. دیمیتری پسکوف سخنگوی ریاست جمهوری روسیه بیان کرده است که مسکو رسمی نیز این تصمیم را گامی مثبت توصیف کرد. مسائل مربوط به اصول قرارداد از ارمنستان و آذربایجان در مورد توافقنامه صلح باید جمع آوری شده و در نتایج مذاکرات مورد توجه قرار گیرند.
پاشینیان گفت: ” می دانید که ما در پاسخ به پیشنهادات آذربایجان تاکید کرده ایم که هیچ چیز غیرقابل قبولی در آنها وجود ندارد، اما آنها موضوعات در دستور کار صلح را تکمیل نمی کنند. تضمین امنیت مردم قره باغ کوهستانی، حفاظت از حقوق و آزادی های آنها و همچنین روشن شدن وضعیت نهایی قره باغ کوهستانی برای ما اهمیت اساسی دارد. این مسایل در پاسخ های ما در مورد دستور کار صلح گنجانده شده است، آنها باید موضوع مذاکرات باشند.
مانند گذشته، ما مشارکت روسای مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا را در این فرآیند ضروری می دانیم و باید در این راستا به کار خود ادامه دهیم.
رویکرد مخالفان واضح تر است: آنها نتایج این نشست را شکستی دیگر و عقب نشینی از اصول اولیه می دانند.
آرام واردوانیان نماینده فراکسیون “ارمنستان” می گوید: این بیانیه دارای چندین کاستی بزرگ است. مقامات جمهوری ارمنستان در مورد فاجعه انسانی در آرتساخ صحبت می کنند ولی پس از آن حتی یک کلمه در آن بیانیه ذکر نشده است؟ چرا صحبت نمی کنند که سیاست آذربایجان سیاست پاکسازی قومی در آرتساخ است؟
مرزبندی و تعیین مرز ها را با کشوری انجام می دهند که سیاست پاکسازی قومی را در آرتساخ دنبال می کند، که حتی گاز را برای ارعاب روانی مردم قطع می کند، که هنوز در آرتساخ عملیات مسلحانه انجام می دهد. چند روز پیش تلفات جانی داشتیم. جایگزین این وضعیت جنگ نیست.
پاشینیان گفت: ” در مورد حوادث پاروخ آرتساخ در بروکسل گفتگو کردند اما رویکرد مشترکی شکل نگرفته است.
ولادیمیر واردانیان رئیس کمیسیون دائمی امور کشوری و حقوقی مجلس ملی ارمنستان، از فراکسیون “قرارداد مدنی” گفت: می دانید، در دیپلماسی همیشه لازم نیست در متون پاسخ ها را بیابید، سعی کنید آنچه را که بین خطوط نوشته شده است در نظر بگیرید. پیشنهادات از سوی ارمنستان ارائه شده است، گروه مینسک در مورد آن موضوعات و پیشنهادات مطلع شده است، روند ادامه خواهد یافت. چارلز میشل تاکید کرد که گفتگوها به پایان رسیده است، آنها برای مدت طولانی ادامه داشته اند که در مورد مذاکرات “خوش بینی متوسط” وجود دارد.
پاشینیان گفت: “رئیس شورای اتحادیه اروپا بر لزوم آزادی همه اسرا تاکید کرد.”
بررسی سرنوشت مفقودین یکی از توافقات برای ادامه کار است. پس از دو جنگ آرتساخ، طرف ارمنی 985 نفر مفقود شده دارد که 208 نفر از آنها مربوط به جنگ 44 روزه و 777 نفر مربوط به جنگ اول آرتساخ هستند. آذربایجان در مورد حدود 4000 مفقود شده صحبت می کند.
پاشینیان ارزیابی نتایج بروکسل را خیلی زود می داند. ایروان رسمی در هر صورت مصمم است دستور کار صلح را به واقعیت تبدیل کند.
