بعد از جنگ 44 روزه و امضای بیانیه سه جانبه 9 نوامبر، مقامات ارمنستان و ترکیه در تلاش برای ایجاد مکانیسم هایی به ویژه در قالب “3 + 3” با حضور کشورهای قفقاز جنوبی (به جز گرجستان) و همچنین روسیه، ترکیه و ایران و در قالب دوجانبه با حضور نمایندگان ویژه ترکیه و ارمنستان برای عادی سازی روابط هستند.
این ابتکارات باعث نگرانی و انتقاد جدی جامعه ارمنستان می شود که آن را تهدید به تقویت موقعیت آنکارا به قیمت منافع ارمنستان می دانند. ولادیمیر آواتکوف، ترک شناس روسی در گفتگو با “نیوز ای ام” تاکید کرده است که ترکیه در تلاش است تا روابط خود را با ارمنستان از صفر ایجاد کند اما با شکل گیری روابط ارمنستان و آذربایجان مرتبط است. تعدادی از مشکلات وجود دارد که با آن روبرو می شوید. اینها مسائل در مورد مرزها، کریدورها، سرزمین ها است. در مورد کریدور مشخص است که ترکیه می خواهد گذرگاه دیگری به آذربایجان داشته باشد. آنکارا می خواهد از طریق دریای خزر با با آسیای میانه و مرکزی ارتباط برقرار کند و تا حد امکان به چین نزدیک شود.
در منطقه، مشکلاتی در حوزه تجارت زمینی مربوط به حمل و نقل کالا از باکو از طریق راه آهن از طریق گرجستان به ترکیه به دلیل روابط پیچیده روسیه با گرجستان وجود دارد. ارمنستان با تبدیل شدن به نقطه ای که گره از آن عبور می کند، می تواند ارزش افزوده ای را از جابجایی کالا در قلمرو خود دریافت کند تا رفاه خود را بهبود بخشد. تنها راه غلبه بر منطقه درگیری، جستجوی پروژه های زیرساختی است که برای دو طرف سودمند باشد و در عین حال ارمنستان و آذربایجان را به گونه ای متصل کند که هیچ یک از طرفین نمی تواند به این روند آسیب برساند، زیرا برای آن سودآور نخواهد بود. کریدور یکی از پروژه های زیرساختی احتمالی است که می تواند این کار را انجام دهد.
مهم این است که طبق توافق، روسیه ضامن امنیت این کریدور خواهد بود. این نه فقط از نظر ترکیه، بلکه از نظر روسیه نیز سودمند است. مسکو به این کریدور علاقه مند خواهد بود.
عادی سازی احتمالی روابط بین ارمنستان و ترکیه بدون شک خطری نیست، بلکه فرصتی برای توسعه و تقویت ارتباطات در منطقه است.
غرب مدام به دنبال گسترش نفوذ خود در اروپای شرقی، قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی است. اما روسیه نشان می دهد که امنیت خود را تضمین می کند و قصد دارد ضامن امنیت سرزمین های مجاور باشد. روسیه قدرت جهانی است و مسئولیت امنیت را هم در مناطق مجاور و هم در سیاست جهانی بر عهده دارد.
روسیه را نمی توان نادیده گرفت. هرچقدر هم که غرب تلاش می کند روسیه را کنار بگذارد، خود را از سیاست جهانی بیرون می راند زیرا روسیه، چین، ترکیه و کشورهای عربی با هم نظم جهانی آینده را تشکیل می دهند.
در واقع کشورهای منطقه و همچنین روسیه علاقه مند به برقراری صلح در قفقاز جنوبی هستند، زیرا قفقاز جنوبی منطقه ای است که مستقیماً در مجاورت قفقاز شمالی است. روسیه ایدئولوژی سیاست خارجی صلح و امنیت را در سیاست جهانی دنبال می کند. آنچه در مورد قفقاز جنوبی است، برای ما اساساً مهم می باشد. بنابراین، روندهای پیچیده ای که در جریان است، مسکو ضامن و طرف ذینفع در اجرای آن صلح است.
روسیه و ترکیه در طول تاریخ در قفقاز با هم درگیر بوده اند، اما امروز تلاش می کنند قطعنامه ای مشابه قطعنامه سوریه را اجرا کنند. هیچ مشکلی در این مورد وجود ندارد، زیرا روسیه و همچنین ایران و ترکیه به دلیل همسایگی خود به صلح جهانی در قفقاز جنوبی علاقه مند هستند. دور یک میز با هم بودن می تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. این با گرجستان نیز مرتبط است که هنوز در قالب “3 + 3” شرکت نکرده است. اما بسیاری از سوالات را از بن بست خارج می کند، زیرا گرجستان، ارمنستان و آذربایجان در منطقه زندگی می کنند، بنابراین باید ارتباط برقرار کنند. در این مورد مسکو فقط به یافتن آن نقاط تماس کمک می کند.
