نظارت کارکنان دفتر مدافع حقوق بشر جمهوری ارمنستان و بررسی حقایق جمع آوری شده در حال حاضر ثابت می کند که در تاریخ 13-14 سپتامبر 2022، جمعیت غیرنظامی و زیرساخت های عمومی حیاتی از جمله موسسات آموزشی در سیونیک، گغارکونیک و وایوتس دزور مورد هدف نیروهای مسلح آذربایجان قرار گرفتند و تعدادی از حقوق مردم غیرنظامی از جمله کودکان را که توسط قوانین بین المللی تضمین شده بود، نقض کردند
در نتیجه حمله آذربایجان در استان‌های سیونیک، وایوتس دزور و گغارکونیک، حقوق کودکان برای زندگی، سلامت، زندگی در محیط امن ، زندگی در خانواده و اجتماع، رشد و حفاظت فردی و تعدادی از حقوق نقض شد. لازم به ذکر است که استفاده از تجهیزات نظامی مختلف توسط نیروهای مسلح آذربایجان به ویژه در ساعاتی که کودکان در مدرسه و مهدکودک حضور داشتند، شدیدتر بود.
در برخی موارد مدارس و مهدکودک ها زیر آتش مستقیم و هدف نیروهای مسلح آذربایجان قرار می گیرند.
اطلاعات جمع آوری شده توسط دفتر مدافع حاکی از استفاده نیروهای مسلح آذربایجان از انواع سلاح ها در جهت موسسات آموزشی است. مثلاً مؤسسه آموزشی جامعه سوتک گغارکونیک آسیب دید.
در این خصوص باید توجه داشت که کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل به طور مستقیم تصریح می کند که باید اقدامات ویژه ای برای مراقبت و حمایت از کودکان آسیب دیده از جنگ اتخاذ شود. علاوه بر این، کنوانسیون ملزم می کند که کشورهای عضو متعهد شوند که به قوانین بین المللی بشردوستانه در مورد حقوق کودکان در درگیری های مسلحانه احترام بگذارند.
در این زمینه، بار دیگر تاکید می شود که حقوق کودکانی که در عملیات نظامی در یک درگیری مسلحانه یا موقعیت نظامی شرکت نمی کنند، توسط کنوانسیون 1949 ژنو در مورد افراد غیرنظامی، پروتکل الحاقی شماره 1، 8 ژوئن 1977 تضمین شده است. اسناد تصویب شده توسط کمیته حقوق کودک، شورای امنیت سازمان ملل متحد، مجمع عمومی، مجمع پارلمانی شورای اروپا نه تنها بر غیرقابل قبول بودن نقض حقوق کودکان در جریان عملیات نظامی، بلکه بر ضروری بودن جلوگیری از عواقب لازم برای زندگی روزمره کودکان، ذهنی آنها و تضمین رشد جسمی، حملات و هدف قرار دادن موسسات آموزشی، موسسات مراقبت و حمایت از کودکان نیز بارها توسط این ساختارها محکوم شده است.
مدافع حقوق بشر بار دیگر تاکید می کند که کودکان تحت حمایت ویژه قرار دارند.
بر این اساس، مدافع حقوق بشر توجه نهادهای بین‌المللی مرتبط با حمایت از حقوق کودکان را دعوت می‌کند تا به نقض فاحش حقوق کودکان در وایوتس دزور، سیونیک و گغارکونیک در نتیجه حمله نیروهای مسلح آذربایجان پاسخ روشن دهند.
