اظهارات باکو در مورد مرزبندی و تعیین مرز ها بین ارمنستان و آذربایجان بر اساس نقشه های تاریخی، ناقض تعهد انجام شده در پراگ و سوچی برای انجام کارهای مرزبندی بین دو کشور طبق منشور سازمان ملل و اعلامیه آلما آتا است. این مطلب را آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان در گفت و گو با “آرمنپرس” بیان کرد.
در این مصاحبه میرزویان به ادعای طرف آذربایجانی مبنی بر خودداری ارمنستان از شرکت در نشست سه جانبه در بروکسل پرداخت، در مورد مقدمات توافقنامه صلح صحبت کرد و وضعیت فعلی منطقه را ارزیابی کرد.
سوال – آذربایجان بیان می کند که طرف ارمنی از شرکت در نشست سه جانبه در بروکسل خودداری کرد. این واقعیت را چگونه تفسیر خواهید کرد؟
پاسخ – در جلسه چهارجانبه که در پراگ برگزار شد، در مورد نشست بعدی توافق شد. ما همچنان به این توافق متعهد هستیم و مجددا آمادگی خود را برای سازماندهی نشست نخست وزیر ارمنستان، رئیس جمهور آذربایجان، رئیس جمهور فرانسه و رئیس شورای اروپا در شرایط قابل قبول اعلام می کنیم. ما معتقدیم که نشستی که در پراگ در این قالب برگزار شد، در چارچوب فرآیند عادی سازی روابط بین ارمنستان و آذربایجان کاملا موثر و مهم بود. طرف ارمنی مانند گذشته به عادی سازی روابط علاقمند است.
سوال- باکو این تز را در مورد انجام روند مرزبندی بر اساس نقشه های تاریخی بیان می کند. موضع ایروان در این مورد چیست؟
پاسخ – چنین اظهاراتی ناقض تعهدی است که در پراگ و سوچی مبنی بر انجام کارهای مرزبندی بین دو کشور طبق منشور سازمان ملل متحد و اعلامیه آلما آتا صورت گرفته است. در چارچوب آن تعهد کار تعیین مرزها باید بر اساس قوانین حقوقی سال 1991 که در زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت و دارای قوت و اهمیت قانونی بود، همچنین بر اساس اسناد رسمی سازه هایی که دارای صلاحیت لازم جهت انجام نقشه برداری، تهیه نقشه و انتشار نقشه ها از همان تاریخ می باشند، انجام شود. بر این اساس، صحبت از نقشه های تاریخی، هم از نظر تعریف و هم از نظر محتوا، حداقل نامشخص است. همچنین باید بر خطر لفاظی های کلی نقشه های تاریخی برای استقلال کشورهای ما تأکید کرد
زیرا اگر روی نقشه های تاریخی تمرکز کنیم، می توان مشخص شود که سرزمین های کنونی جمهوری ارمنستان و به ویژه جمهوری آذربایجان برای قرن ها قلمرو دولت های دیگر بوده است.
در این زمینه من می خواهم توجه شما را به مورد دیگر جلب کنم. اگرچه در نتیجه نشست سوچی در 26 نوامبر 2021 و در 6 آوریل 2022 در بروکسل توافقی حاصل شد که ایجاد کمیسیون ها اول از همه امنیت مرزها را هدف قرار می دهد، پس از تشکیل کمیسیون های مربوطه، در سپتامبر 2022 تهاجم جدیدی علیه جمهوری ارمنستان صورت گرفت و سرزمین های جدیدی توسط آذربایجان اشغال شد که نه تنها تمایل باکو به احترام به توافقنامه ها و قوانین بین المللی، بلکه به طور کلی قصد باکو نسبت به کار این کمیسیون ها را نیز زیر سوال می برد.
سوال- رئیس جمهور آذربایجان مدعی است که ارمنستان تمامیت ارضی آذربایجان را به رسمیت شناخته است.
پاسخ- بارها به این سؤال پرداخته ایم. اما رئیس جمهور آذربایجان در سخنرانی های خود مدام با اشاره به اینکه ارمنستان تمامیت ارضی آذربایجان را به رسمیت شناخته است، یک بار هم نمی گوید که آذربایجان تمامیت ارضی ارمنستان را نیز به رسمیت شناخته است. آیا این واقعیت و ذکر نقشه های مختلف “تاریخی” به این معناست که آذربایجان تمامیت ارضی ارمنستان را به رسمیت نمی شناسد و نسبت به سرزمین های جمهوری ارمنستان جاه طلبی دارد؟
رئیس جمهور آذربایجان همچنین با بیان اینکه صلح در اطراف کشورش برقرار است و خطر تشدید تنش وجود ندارد، در پاسخ به سوال دیگری بیان می کند که اگر ارمنستان توافقنامه صلح را امضا نکند، صلح برقرار نخواهد شد. این بدان معناست که مسئولیت هرگونه تشدید احتمالی از این لحظه به بعد بر عهده رئیس جمهور آذربایجان است، به ویژه از آنجایی که ارمنستان به طور کامل در بحث های اساسی برقراری صلح درگیر است.
سوال- کار در حال انجام بر روی آماده سازی توافقنامه صلح را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاسخ – همانطور که می دانید ما پیشنهادات خود را در مورد حل و فصل روابط یا پیش نویس توافقنامه صلح به آذربایجان ارائه کرده ایم و فقط چند روز پیش پاسخ آنها را دریافت کردیم. بحث ها ادامه دارد. امیدواریم هر چه زودتر در این زمینه به توافق برسیم و تلاشهای میانجیگری شرکای بینالمللی ما نیز می تواند نقش مهمی در این فرآیند ایفا کند.
سوال – آذربایجان همچنین بیان می کند که ارمنستان از ارائه نقشه های دقیق از میدان های مین خودداری می کند و همچنان به نصب مین های جدید در مناطق مجاور قره باغ کوهستانی ادامه می دهد که منجر به تلفات زیادی می شود. چگونه این را تفسیر خواهید کرد؟
پاسخ – همانطور که می دانید جمهوری ارمنستان تمامی نقشه های میدان مین خود را علیرغم عدم وجود چنین تعهدی هم در چارچوب توافقات سه جانبه و هم در قوانین بین المللی به صورت یکجانبه به آذربایجان منتقل کرده است. علاوه بر این ما آمادگی خود را برای همکاری با شرکای بین المللی برای حمایت از رمزگشایی نقشه های منتقل شده اعلام کرده ایم. در عین حال لازم می دانم تاکید کنم که در زمان جنگ اول قره باغ در قره باغ کوهستانی و مناطق همجوار مین گذاری شد و این کار عمدتاً توسط آذربایجان انجام شد که در جنگ اول این مناطق را تحت کنترل داشت. درخواست های طرف ارمنستان برای همکاری بی پاسخ ماند و علاوه بر این، آذربایجان موانعی را برای اجرای مین زدایی با تمام ابزارهای ممکن ایجاد کرد. در نتیجه دستکاری مسئله کمک به ارمنستان در این زمینه در سال 2017 آذربایجان حتی از فعالیت دفتر سازمان امنیت و همکاری اروپا در ایروان جلوگیری کرد.
در گزارش سال 2019 کمیته بین المللی صلیب سرخ ثبت شده است که 747 نفر در حین ماموریت خود در قره باغ قربانی مین شدند 59 درصد آنها غیرنظامی هستند و این در صورتی است که مقامات قره باغ کوهستانی از سال 2004 شروع به محاسبه تعداد قربانیان انفجارهای مین کردند.
در مورد اظهارات آذربایجان مبنی بر اینکه طرف ارمنی مین های ساخت ارمنستان را در قره باغ کوهستانی قرار داده است، باید تاکید کنم که مین های نمایش داده شده توسط طرف آذربایجان در قره باغ کوهستانی کشف نشده است، بلکه در سرزمین های مستقل جمهوری ارمنستان که در سال های 2021-2022 توسط وی اشغال شده است و در حال حاضر سعی دارد از آنها برای اهداف تبلیغاتی استفاده کند.
ما این را انکار نمی کنیم که نیروهای مسلح جمهوری ارمنستان در قلمرو مستقل کشورمان کارهای مین زدایی را انجام می دهند و این به دلیل خطر مداوم تجاوزات نظامی جدید توسط آذربایجان است آنچه در ماه می و نوامبر سال 2021 و همچنین در سپتامبر سال 2022 شاهد بودیم.
در این مدت آذربایجان نیز اقدامات تهاجمی مشابهی را در قره باغ کوهستانی به ویژه در ماه های فوریه و آکوست سال جاری انجام داد بدین ترتیب ثابت می کند که جمعیت قره باغ کوهستانی برای جلوگیری از پاکسازی قومی به نیروهای دفاع شخصی نیاز دارد. در مورد اتهامات وارده از آذربایجان مبنی بر اینکه واحدهای نیروهای مسلح جمهوری ارمنستان همچنان در قره باغ مستقر هستند، این نیز به هیچ وجه با واقعیت مطابقت ندارد. برای بررسی صحت ادعای ما، پاشینیان نخست وزیر ارمنستان حتی پیشنهاد اعزام هیئت حقیقت یاب بین المللی به قره باغ کوهستانی را داد که از طرف علی اف رئیس جمهور آذربایجان رد شد.
سوال- به طور کلی وضعیت فعلی منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاسخ – با تأسف تاکید می کنم که علیرغم ادامه مذاکرات در جهت های مختلف، اظهارات متعصبانه و جنگ طلبانه آذربایجان، اتهامات بی اساس به طرف ارمنی و تهدید به استفاده از زور متوقف نمی شود.
علاوه بر این نیروهای مسلح آذربایجان همچنان در قلمرو حاکمیت جمهوری ارمنستان مستقر هستند و اقدامات تحریک آمیز نظامی به طور منظم از سوی آذربایجان انجام می شود. ترکیب این حقایق نشان می دهد که وضعیت به شدت متشنج است و همه شرکای بین المللی ما باید تلاش بیشتری برای مهار جاه طلبی های آذربایجان و حفظ صلح شکننده در قفقاز جنوبی انجام دهند.
طرف ارمنی مانند گذشته آماده است تمام تلاش خود را برای یافتن راه حل های قابل قبول متقابل و برقراری صلح بلندمدت و پایدار در منطقه به کار گیرد.