به گزارش “نیوز ای ام” سرگئی مارکدونوف کارشناس علوم سیاسی روسی در کانال Bunin&Co Teleg8am نوشت: روابط جمهوری آذربایجان و ایران اخیراً به شدت بدتر شده است.
وی یادآور شد که در 27 ژانویه حمله ای به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران انجام شد که یکی از کارکنان سرویس ویژه آذربایجان به نام اورهان عسکروف کشته شد که امنیت سفارت جمهوری آذربایجان را تضمین می کرد.
وی گفت: “پس از حادثه تلخ پایتخت ایران، تلاش هایی برای عبور از این بحران انجام شد. در 29 ژانویه گفتگوی تلفنی بین الهام علی اف و ابراهیم رئیسی رئیس صورت گرفت. طرف ایرانی به طرف آذربایجانی تسلیت گفت و علی اف با محکومیت شدید این اقدام تروریستی، ضرورت انجام تحقیقات سریع و شفاف را اعلام کرد. به نظر می رسد الگوریتم بهینه برای خروج از بحران پیدا شده است.”
با این حال، تنها چند روز پس از گفتگوی روسای جمهور دو کشور، وزارت امور خارجه آذربایجان اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران مانع “«”افشای گسترده تروریسم در سطح بین المللی در سازمان های بین المللی”»” می شود. موضع تهران در کنفرانس جنبش غیرمتعهدها و ابزارهای همگاری و اعتماد در آسیا مورد تاکید ویژه قرار گرفت. باکوی رسمی نیز به شهروندان خود توصیه ای برای سفر به ایران نکرده است. الهام علی اف نیز در جریان ویدئو کنفرانس با وزیر آموزش و پرورش و جمعی از نمایندگان پارلمان ترکیه تاکید کرد که دستگاه های ویژه ایران اقدامات جدی برای بررسی همه جانبه حمله تروریستی به سفارت کشورش انجام نداده اند. همزمان، عملیات ویژه وزارت امور داخله علیه “شبکه جاسوسی ایران” بازتاب گسترده ای در رسانه های گروهی و شبکه های اجتماعی آذربایجان داشت. به این ها می توانیم چند اظهارات سیاستمداران بلندپایه آمریکا و اسرائیل را اضافه کنیم. در نتیجه، نسخه های گسترده ای از تشدید احتمالی نظامی با مشارکت ایران و آذربایجان وجود دارد. اما آنها چقدر موجه هستند؟
اول از همه هر چقدر هم که پیامدهای حادثه تروریستی 27 ژانویه ویرانگر بود، باید در نظر داشت که روابط آذربایجان و ایران در گذشته آسان نبود. آنها پر از مشکلات سیستمی هستند. در باکو، در سطوح مختلف، بیش از یک بار مشکل نفوذ مذهبی اقلیت آذربایجانی جمهوری اسلامی ایران و نفوذ ایران در داخل کشور (و آذربایجان کشور سکولار است) مطرح شده است. تهران نیز به نوبه خود در مورد تقویت همکاری میان کشور همسایه و اسرائیل نارضایتی خود را اعلام کرد. تقویت روابط راهبردی آذربایجان و ترکیه نیز باعث نگرانی شده است. ثانیاً، جنگ دوم قره باغ کوهستانی که وضعیت قدیمی قفقاز را نقض کرد، تهران را مجبور کرد که به این سمت توجه بیشتری کند. جمهوری اسلامی ایران تا سال 2020 متمرکز بر خاورمیانه بود و با منطقه قفقاز به صورت “بقایایی” برخورد می کرد. و تلاش تهران برای برقراری روابط با ارمنستان در باکو به عنوان مانعی برای آذربایجان برای دریافت تمام ثمرات پیروزی در “جنگ دوم قره باغ” تلقی می شود.
با این حال، هر چقدر هم که دو کشور همسایه از نظر دیدگاه متفاوت باشند، در یک چیز مشترک هستند. هم تهران و هم باکو قاطعانه نمی خواهند برای منافع کشورهای ثالث علیه کسی بجنگند. این در حالی است که ایران و آذربایجان هر دو منافع اقتصادی مشترک دارند و متوجه هستند که تشدید تنش نظامی – سیاسی به آنها ضربه خواهد زد.
