مشغله کاری کرملین با اوکراین مانع از رقابت یا دستکاری در مناقشات در جاهای دیگر شده است. این مطلب در گزارش سالانه “آزادی در جهان – 2023” منتشر شده توسط سازمان حقوق بشر Freedom House آمده است. رژیم آذربایجان علیرغم تضمین های امنیتی روسیه، تجاوز نظامی علیه ارمنستان را تشدید کرده است و در ماه سپتامبر تیراندازی در مرز بین تاجیکستان و قرقیزستان رخ داد که در نتیجه آن حدود 100 نفر کشته شدند.
نویسندگان به سازمان پیمان امنیت جمعی تحت کنترل روسیه به عنوان نمونه ای اشاره می کنند که چگونه حکومت های خودکامه از سازمان منطقه ای برای حمایت از رژیم های سرکوبگر استفاده می کنند. در ژانویه 2022 سازمان پیمان امنیت جمعی نیروهایی را برای محافظت از مقامات قزاقستان در برابر تظاهرات بزرگ ضد دولتی که به دلیل افزایش شدید قیمت سوخت آغاز شد، اعزام کرد. در گزارش آمده است: “اما همکاری اقتدارگرایانه با انگیزه منفعت شخصی محدود است و بر اقدامات کم هزینه متمرکز است و این بدان معناست که وقتی اولویت‌های رژیم‌ها از هم جدا می شود یا با فشار دموکراتیک قاطع مواجه می شوند، ممکن است از بین برود.”
واکنش سازمان پیمان امنیت جمعی به رویدادهای قزاقستان کاملاً در تضاد با ناتوانی این سازمان در کمک به ارمنستان است که تنها کشوری در سازمان است که دارای وضعیت کشوری “تا حدی آزاد” است که قلمرو حاکمیتی آن بارها توسط دولت همسایه آذربایجان که در گذشته نیز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود مورد حمله قرار گرفته است.
غیرنظامیان در مناطق مجاور آذربایجان و قره باغ کوهستانی که ساکنان ارامنه قومی هستند همچنان در معرض خطر خشونت فیزیکی قرار دارند. در این گزارش آمده است که در سپتامبر 2022 نیروهای مسلح آذربایجان وارد قلمرو ارمنستان شدند. در نتیجه تشدید درگیری نظامی، بیش از 200 سرباز ارمنی کشته و بیش از 293 نفر زخمی شدند. سه غیرنظامی کشته و 20 سرباز به اسارت درآمدند. گزارش های رسمی شامل شواهد معتبری مبنی بر ارتکاب جنایات جنگی توسط سربازان آذربایجان می باشد. مناطق سیونیک، گغارکونیک و وایوتس دزور نیز هدف این حمله قرار گرفتند که خسارات قابل توجهی به بار آورد و هزاران غیرنظامی آواره شدند. تاکید می شود که در حالی که عملیات نظامی فعال به مدت دو روز به طول انجامید، آتش بس پس از آن مرتباً نقض می شد. همچنین گزارش شده است که ده ها اسیر جنگی ارمنی در سال 2022 در اسارت آذربایجان باقی مانده اند. بر اساس گزارش ها، برخی در بازداشتگاه مورد شکنجه قرار گرفتند. در گزارش سالانه “آزادی در جهان”، گرجستان بالاترین امتیاز را در بین کشورهای منطقه به خود اختصاص داده است: 58 امتیاز (تا حدی آزاد). امتیازات گرجستان نسبت به سال گذشته تغییری نکرده است. آذربایجان مانند سال گذشته همچنان با 9 امتیاز جزو کشورهای غیرآزاد محسوب می شود. روسیه نیز با 16 امتیاز (سال گذشته: 19 امتیاز) در رده کشورهای غیرآزاد قرار گرفت. اوکراین 11 موقعیت را از دست داد و با 50 امتیاز کشور نیمه آزاد باقی مانده است.
جمهوری آرتساخ نیز در گزارش “آزادی در جهان 2023” Freedom House ارائه شده است. این کشور با کسب 37 امتیاز از 100 امتیاز ممکن، در میان کشورهای نیمه آزاد قرار گرفت.
یادآوری می کنیم که آذربایجان که ظاهراً آماده تضمین حقوق و آزادی های مردم آرتساخ است تنها 9 امتیاز از 100 امتیاز ممکن را دریافت کرده و در انتهای رتبه قرار دارد.
