ارمنستان با توجه به مواضع نامشخص برخی از کشورهای عضو، نیاز به تعدیل حوزه مسئولیت سازمان پیمان امنیت جمعی را می بیند

آرمنپرس: دولت ارمنستان در گزارش اجرای طرح خود با اشاره به تجاوز آذربایجان به خاک ارمنستان در سپتامبر 2022، پاسخ جامعه جهانی را نیز به این تجاوز ارائه کرد.
در این گزارش آمده است که در 13 سپتامبر 2022، نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان با استفاده از تسلیحات کالیبر بزرگ، توپخانه، سامانه های موشکی و پهپادها، تهاجم گسترده ای را به خاک جمهوری ارمنستان آغاز کردند. در نتیجه این تجاوز، طرف ارمنی 225 قربانی داشت که 3 غیرنظامی، 293 نظامی و 7 غیرنظامی مجروح و 20 نظامی اسیر شدند. نیروهای مسلح آذربایجان 36 شهرک را در مناطق سیونیک، وایوتس زور، گغارکونیک از جمله مناطق گوریس، سیسیان، کاپان، جرموک، واردنیس، تغ، گغماسر هدف قرار دادند که در نتیجه 192 خانه، 3 هتل، 2 مدرسه به طور جزئی یا کامل تخریب شد. 1 مرکز پزشکی، 1 سالن ضیافت، 4 انبار 7 زیرساخت برق، 5 زیرساخت آب، 3 خط لوله گاز، 1 پل، 2 بزرگراه، 1 خیابان آسیب دیده اند.
۲ آمبولانس، ۴ خودروی شخصی هدف قرار گرفتند. نیروهای مسلح آذربایجان از چند جهت وارد خاک ارمنستان شدند. در نتیجه تجاوزات به ارمنستان طی سال های 2021 و 2022، آذربایجان بیش از 150 کیلومتر مربع از خاک ارمنستان را اشغال کرد. در این گزارش آمده است که 75 کیلومتر مربع دیگر از قلمرو حاکمیت جمهوری ارمنستان از دهه 1990 تحت اشغال آذربایجان بوده است.

خاطرنشان می شود که در رابطه با تجاوز آذربایجان به خاک جمهوری ارمنستان در 13 سپتامبر 2022، جمهوری ارمنستان رسماً از فدراسیون روسیه درخواست کرده است تا مفاد معاهده دوستی، همکاری و کمک متقابل را اجرا کند. ارمنستان رسماً از سازمان پیمان امنیت جمعی درخواست کرده است تا حمایت مناسب (از جمله نظامی) را مطابق با ماده 4 معاهده «امنیت جمعی» به منظور تأمین امنیت، تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری ارمنستان ارائه کند. در رابطه با این تجاوز، نشست فوق‌العاده شورای امنیت جمعی سازمان پیمان امنیت جمعی در تاریخ 13 سپتامبر 2022 در قالب ویدئو کنفرانس برگزار شد که بر اساس این تصمیم، در 15 سپتامبر، گروه عملیاتی ستاد مشترک سازمان پیمان امنیت جمعی برای انجام یک ماموریت نظارتی وارد ارمنستان شد. در 23 نوامبر 2022، جلسه شورای امنیت جمعی سازمان پیمان امنیت جمعی در ایروان برگزار شد که طی آن طرف ارمنی تاکید کرد که هیچ پاسخ مناسبی از سوی سازمان پیمان امنیت جمعی در مورد تجاوزات جمهوری آذربایجان به خاک ارمنستان دریافت نشده است. طرف ارمنی ثبت کرد که پیش نویس “اعلامیه شورای امنیت جمعی سازمان پیمان امنیت جمعی” و “در مورد اقدامات مشترک برای ارائه کمک به جمهوری ارمنستان” که برای امضا در این نشست ارائه شده است، حاوی ارزیابی سیاسی روشنی از تجاوز به ارمنستان نیست. علاوه بر این، با توجه به مواضع نامشخص تعدادی از کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی، نیاز به تعدیل حوزه مسئولیت سازمان پیمان امنیت جمعی بوجود آمده است.
در این گزارش آمده است که در رابطه با تجاوز نظامی آذربایجان به خاک جمهوری ارمنستان، بنا به درخواست جمهوری ارمنستان، نشست فوق العاده شورای امنیت سازمان ملل متحد در تاریخ 15 سپتامبر به ریاست فرانسه برگزار شد. در این دیدار، کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل با اشاره به غیرقابل قبول بودن استفاده از زور، بر رعایت موازین حقوق بشردوستانه بین‌المللی و همچنین بر هدف قرار دادن زیرساخت‌های غیرنظامی در خاک ارمنستان تاکید کردند.
در تاریخ 21 تا 27 اکتبر 2022، تیم ارزیابی نیاز سازمان امنیت و همکاری اروپا برای آشنایی با وضعیت ایجاد شده در مناطق مرزی و شهرک‌های مناطق گغارکونیک، وایوتس دزور و سیونیک در نتیجه تجاوز آذربایجان که از 13 سپتامبر آغاز شد، وارد ارمنستان شد. در نتیجه توافق حاصل شده در نشست چهارجانبه نیکول پاشینیان، نخست وزیر، الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه و شارل میشل، رئیس شورای اروپا، در 17 اکتبر، شورای اتحادیه اروپا تصمیمی را در مورد استقرار ناظر-کارشناس اتحادیه اروپا در امتداد مرز بین المللی ارمنستان و آذربایجان اتخاذ کرد.
مأموریت ناظر اتحادیه اروپا در 19 دسامبر 2022 مأموریت خود را به پایان رساند. در 23 ژانویه 2023، شورای اتحادیه اروپا با پیشنهاد ایجاد یک مأموریت غیرنظامی جدید (EUMA) در خاک ارمنستان برای مدت دو سال موافقت کرد. در 20 فوریه 2023، این مأموریت کار خود را در ارمنستان آغاز کرد.