factor.am: به گزارش Al Monitor، هاکان فیدان، رئیس آژانس اطلاعاتی ترکیه، پس از اینکه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، او را به عنوان وزیر خارجه جدید به جای مولود چاووش اوغلو منصوب کرد، قرار است با در دست گرفتن زمام دیپلماسی این کشور در کانون توجه قرار گیرد.
فیدان که از سال 2010 ریاست آژانس اطلاعات ملی ترکیه (MIT) را بر عهده دارد، با دنیای دیپلماسی غریبه نیست. در سال های اخیر به عنوان استاد جاسوسی به دیپلماسی پشت پرده با متحدان و دشمنان در سراسر جهان پرداخت. فیدان، 54 ساله، یکی از معدود افراد مورد اعتماد رئیس جمهور ترکیه است که از زمان نخست وزیری اردوغان در سال 2003، به طور مداوم در سمت های مختلف حضور داشته است. او قبل از تصدی مسئولیت به عنوان رئیس اطلاعات، فرستاده ویژه اردوغان در آن زمان برای روند صلح بین حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و دولت ترکیه بود.
فیدان که اتفاقاً پدرش کُرد است، همراه با سلف خود در MIT، امره تانر، و دیگر مقامات اطلاعاتی، در مذاکرات با رهبران سطح بالای پ‌ک‌ک در سال 2009 شرکت کرد. مذاکرات صلح که از سال 2008 تا 2015 ادامه داشت، با هدف یافتن راه حلی برای مشکل کردها از طریق خلع سلاح این گروه انجام شد. با این حال، دوره تصدی فیدان در MIT در سال 2010 به دلیل مقالات انتقادی در رسانه های غربی و اسرائیلی که وفاداری وی به شرکای سنتی ترکیه از جمله ایالات متحده و اسرائیل را زیر سوال می برد، شروعی دشوار داشت.
ایهود باراک وزیر دفاع مشترک اسرائیل علنا مخالفت خود را با انتصاب وی ابراز کرد. باراک مدعی شد که فیدان روابط نزدیکی با ایران دارد. در سالهای بعدی تصدی فیدان، MIT تنها کانال گفتگو بین ترکیه و اسرائیل و همچنین سایر قدرت های منطقه ای شد که روابط آنکارا با آن بدتر شده بود. فیدان همچنین در جریان مذاکرات سطح بالای سیاسی بین آنکارا و دمشق با میانجیگری روسیه در سال 2022 چندین بار با همتایان سوری خود دیدار کرد.
رسانه ها گزارش می دهند که فیدان همچنان برای مردم یک معماست، زیرا او با احتیاط خود را نشان می دهد. وی در طول دوران فعالیت خود در دولت هیچ مصاحبه ای انجام نداده است. او همچنین یکی از اولین قربانیان اختلافات بین اردوغان و متحد سابقش، فتح الله گولن، که در ایالات متحده زندگی می کند، تبدیل به دشمن شد. سال 2012 به نقطه عطفی در زندگی حرفه ای فیدان در ارتباط با جنبش اردوغان و گولن تبدیل شد. یک دادستان ترکیه فیدان و دیگر مقامات ارشد اطلاعاتی را برای بازجویی احضار کرد و آنها را به ارتباط “تروریستی” به دلیل نقش آنها در مذاکرات با پ.ک.ک متهم کرد. این اقدام به یک بن بست بزرگ بین دستگاه های اطلاعاتی و قضایی کشور منجر شده است. طبق دستور اردوغان، فیدان و سایر افسران اطلاعاتی از گوش دادن به احضار خودداری کردند. پس از این بن‌بست، حزب حاکم اردوغان لایحه‌ای را تصویب کرد که به این نهاد مخفی سپر قانونی می‌دهد و اختیارات آن را افزایش می‌دهد. دادستانی که فیدان و همکارانش را برای بازجویی احضار کرده بود، پس از کودتای 2016 به اتهام ارتباط با جنبش گولن محکوم شد.
فیدان از ابتدای کار خود با رویکردی محتاطانه نسبت به گولنیست ها شناخته می شود. پس از کودتای 2016، اطلاعات ترکیه رهبری را در تعقیب و پاکسازی گولنیست ها از بوروکراسی دولتی بر عهده گرفت. علاوه بر این، MIT تحت رهبری فیدان نقش مهمی در نبرد ترکیه با گروه های کرد سوریه ایفا کرد. فیدان همچنین اردوغان و مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه سابق را در سفرهای خارجی برجسته به ویژه به واشنگتن و مسکو همراهی کرده است.
این رسانه همچنین می نویسد که فیدان با داشتن تحصیلات نظامی در فرماندهی اطلاعات و عملیات سپاه واکنش سریع ناتو در آلمان خدمت می کرد. او اولین خدمت عمومی خود را در سال 2003، زمانی که به ریاست آژانس کمک های بین المللی کشور منصوب شد، انجام داد تا اینکه در سال 2007 معاون وزیر وقت و فرستاده ویژه اردوغان شد. اضافه کنیم که ابراهیم کالین سخنگوی مطبوعاتی و مشاور ارشد اردوغان جایگزین هاکان فیدان در MIT خواهد شد.
