ترکیه امسال صدمین سالگرد جمهوری را جشن می گیرد. بیست سال از این صد سال، به هر شکلی، رهبر بدون تغییر ترکیه، نخست وزیر و رئیس جمهور وقت، رجب طیب اردوغان، حکومت کرده است. در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، اردوغان با شکست دادن قلیچداراوغلو، رهبر مخالفان، بار دیگر بر حکم خود تاکید کرد. پارلمان نیز تحت کنترل اردوغان قرار گرفت.
انتخاب مجدد با نسبت 52 تا 48 درصد می تواند انگیزه ای برای اردوغان برای حفظ سه پایه باشد که مبنایی برای اولویت های سیاست خارجی ترکیه در سال گذشته، ترکیبی از قدرت سخت و دیپلماسی سازگار بود.
ترکیه و ناتو
با توجه به گفتگوی تلفنی اردوغان و بایدن پس از انتخاب مجدد اردوغان و تاکید مجدد بر تمایل ترکیه به خرید جنگنده‌های اف 16، ناتو همچنان سنگ بنای امنیت ترکیه خواهد بود. پارلمان ترکیه پس از گرفتن امتیاز همکاری دفاعی و گروه تروریستی حزب کارگران کردستان، عضویت فنلاند را در ماه مارس تصویب کرد. به موازات آن، قانون جدید ضد تروریسم سوئد از ماه آینده به اجرا گذاشته خواهد شد و چشم انداز عضویت سوئد را بیشتر می کند و موضع دوستانه ترکیه را ایجاد می کند. آنکارا همچنین طرفدار پیوستن اوکراین و گرجستان به این بلوک است.
اردوغان در عین حال مجبور است در جبهه های سوریه، لیبی و قفقاز کار کند و با مسکو، تهران، دمشق و دیگر قدرت های منطقه ای گام های “خودداری” و “مذاکره” بازی کند، بدون اینکه انتظار کمک قابل توجهی از غرب داشته باشد.
به موازات آن منطقه دریای مدیترانه و اژه است که رقبای ترکیه یونان و قبرس هستند.
در آن منطقه، با در نظر گرفتن اتحاد ناتو-یونان و یونان-آمریکا، اردوغان به روی “معاملات” احتمالی “باز” خواهد بود.
میراث سوریه
برای اردوغان، سوریه به عنوان “میراث” آرزوهای نو امپراتوری او برجسته می شود. برنامه اردوغان حداقل این است که واحدهای مسلح مرتبط با حزب کارگران کردستان را از مرز ترکیه خارج کند و در عین حال بازگشت امن تعداد قابل توجهی از پناهجویان سوری به سرزمین‌شان را تسهیل کند.
پناهندگان سوری و ملی گرایان ترک در انتخابات اخیر از اردوغان حمایت کردند و اردوغان نسبت به هر دو احساس تعهد می کند که او با پایان دادن به کنترل پ‌ک‌ک بر مناطق مرزی و بازدارندگی اسد از طرح‌هایی برای نابودی مخالفان سوری یا سرکوب پناهجویان تلاش خواهد کرد.
اردوغان از مبارزات انتخاباتی مجدد خود با مأموریت عمومی نسبتاً قوی، تیم باتجربه سیاست خارجی، تأیید مجدد رویکرد محافظه‌کار-ملی‌گرایانه‌اش و مقداری ذخیره سیاسی برای ریسک‌کردن بیرون می آید.
پانسی روسی-اوکراینی
پیروزی اردوغان به معنای “ادامه” مسیر سیاسی، هم در روابط با روسیه و هم در اوکراین است. موضع مبهم ترکیه در مورد تهاجم روسیه به اوکراین (تجارت و توسعه همکاری اقتصادی با اولی و در عین حال حمایت از دفاع شخصی دومی) احتمالاً بدون تغییر باقی خواهد ماند. می توان فرض کرد که در مورد پارلمان جدید و بسیار ملی گرایانه تر، موضوع تاتارهای کریمه و سایر جوامع ترک که توسط مقامات اشغالگر روسیه در اوکراین مورد تبعیض و آزار قرار می گیرند، نقش بیشتری در بحث های سیاسی داخلی ترکیه خواهد داشت. با این حال، این بعید است، زیرا هم مشکلات اقتصادی ترکیه و هم وضعیت ژئوپلیتیکی در منطقه نیازمند همکاری نزدیک این کشور با روسیه است.
راه حل مشکل پناهندگان سوری، احیای ذخایر ضعیف بانک مرکزی و مشکلات انباشته با ایالات متحده و اتحادیه اروپا، مهم نیست که روسیه را در میان شرکای اصلی ترکیه نگه دارد. “اهمیت روابط ترکیه با روسیه کمتر از روابط با آمریکا نیست”. این پیام اردوغان در آخرین روزهای مبارزات انتخاباتی بود.
در عین حال، پروژه‌های فعلی با اوکراین، به ویژه در زمینه‌های صنایع دفاعی و همکاری‌های نظامی نیز احتمالاً حفظ خواهد شد.
خلاصه
اولویت های ترکیه اردوغان منافع خود است: سیاست خارجی مستقل. اردوغان به احتمال زیاد به عضویت سوئد در ناتو چراغ سبز نشان خواهد داد. معاشقه با پوتین همچنین برای تضمین نقش مرکزی آنکارا در روند مذاکرات جنگی روسیه و اوکراین ادامه خواهد داشت.
