news.am : وقایع هفته گذشته بحثی را در مورد نیاز به راه اندازی مجدد عمیق سیاست اروپا در قبال آذربایجان ایجاد کرده است. توماس دی وال، کارشناس مرکز اروپایی کارنگی می نویسد: ما در مورد قره باغ صحبت می کنیم.
در 19 سپتامبر، آذربایجان برای بازگرداندن سرزمین ارامنه‌نشین قره‌باغ کوهستانی از نیروی نظامی استفاده کرد و از خطوط قرمزی که هم اتحادیه اروپا و هم ایالات متحده برای آن ترسیم کرده بودند، عبور کرد. صدها قربانی وجود دارد. هزاران ارمنی قره باغ از ترس آینده خود، اکنون در حال مهاجرت دسته جمعی غم انگیز از سرزمین خود به ارمنستان هستند.
بسیاری از مردم در بروکسل و واشنگتن از توسل به زور توسط آذربایجان شوکه شده و فریب خورده اند. الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان تا آخرین لحظه به طرفین بلندپایه از جمله چارلز میشل، رئیس شورای اروپا و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا اطمینان داد که عملیات نظامی را آغاز نخواهد کرد.
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، این موضوع را با وضوح بیشتری در سازمان ملل بیان کرد. باکو تضمین های مکرر خود مبنی بر خودداری از توسل به زور را زیر پا گذاشته است و باعث رنج فراوان مردمی شده است که از قبل تحت فشار قرار گرفته اند.»
علاوه بر این، آذربایجان تقریباً هر آنچه را که می خواست در میز مذاکره به دست آورد. پس از سال‌ها بن‌بست و ابهامات فراوان، ارمنی‌های قره‌باغ حاضر به مذاکره با باکو شدند که منجر به توافقی در مورد ادغام با آذربایجان می‌شد. نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان با به رسمیت شناختن تمامیت ارضی آذربایجان، از جمله قره باغ کوهستانی، به هنجارهای بین المللی پیوست.
باکو اعلام می کند که منطقه را به طور کامل کنترل می کند و بقیه ارمنی ها هیچ ترسی ندارند. با این حال، زمانی که گروه‌های مسلح به مناطق غیرنظامی وارد می‌شوند، درگیری‌های قومی حاد به این شکل پیش نمی‌رود.
باکو با رد تلاش برای اعزام یک هیئت ناظر بین المللی به منطقه، مسئولیت بزرگی بر عهده دارد. پنهان کردن جنایات جنگی در عصر دیجیتال چندان آسان نیست. اگر جنایات تایید شود یا با بقیه مردم قره باغ مورد رفتار وحشیانه قرار گیرد، باید برای تعقیب جنایتکاران مربوطه و همچنین تحقیق در مورد پرونده ها در دادگاه حقوق بشر اروپا درخواست شود.
پیامدهای ژئوپلیتیکی آن نیز قابل توجه است.
این واقعیت که بازیکنان غربی غافلگیر شده بودند، این فرض را تقویت می کند که علی اف حمله نظامی خود را از قبل با مسکو هماهنگ کرده و در تماس نزدیکتر با روسیه است.
این موضوع بیشتر مرتبط است، زیرا مسئله بزرگ بعدی مسیر حمل و نقلی است که از طریق خاک ارمنستان به منطقه آذربایجان نخجوان برنامه ریزی شده است. روسیه، آذربایجان و ترکیه منافع مشترکی در تحمیل نسخه خود از آنچه که دو مورد اخیر «کریدور زنگزور» می نامند با کمترین کنترل ارمنی بر آن مسیر و احتمالاً با استفاده از زور دارند.
علی اف همچنین برای توصیف ارمنستان جنوبی که به نام زنگزور نیز شناخته می شود، استفاده از عبارت آذربایجان غربی را آغاز کرد، جایی که جمعیت قابل توجه آذربایجان در اوایل قرن بیستم در آن زندگی می کردند. وی در آذرماه سال گذشته تشکیل «جامعه آذربایجان غربی» را تشریح کرد و اعلام کرد که «آنها باید فرصت بازگشت به سرزمین مادری خود را داشته باشند».
علی اف تصریح کرد که بازگشت به صورت “مسالم” انجام خواهد شد. اما این اطمینان ها پس از آنچه در قره باغ اتفاق افتاد چقدر جدی است؟
در ژوئیه 2022، رئیس کمیسیون اروپا، اورسولا فون در لاین، به باکو سفر کرد و با آذربایجان، شریک اتحادیه اروپا، قراردادی را برای تامین حجم بیشتری از گاز به اتحادیه اروپا امضا کرد، بدون اینکه علناً کلمات “درگیری” ، ” صلح” یا ” ارمنستان” را به زبان نمی آورند
آذربایجان همیشه یک قطب حمل و نقل خواهد بود، اما دو نکته وجود دارد. اول، کارشناسان به این نتیجه می رسند که توافق گاز اتحادیه اروپا بعید است که حجم زیادی از عرضه گاز را تضمین کند. در هر صورت، این یک دارایی در حال کاهش در روند گذار به یک اقتصاد “سبز” است. برای رسیدن به سطح صادرات بیش از 3 یا 4 میلیارد متر مکعب، نیاز به نوسازی زیرساخت ها و اذعان به این واقعیت است که اغلب نادیده گرفته می شود که روسیه و ایران نیز طرف های ذینفع در خط لوله گاز قفقاز جنوبی هستند.
ثالثاً، مسیر «کریدور میانی» که از چین از طریق آسیای مرکزی به اروپا از طریق قفقاز جنوبی می گذرد، مسیری است که چندین کشور را در بر می گیرد که ارمنستان نیز در آن مشارکت دارد. برای کار کردن به همکاری منطقه ای و تقریباً مطمئناً بودجه از سوی دولت های غربی و موسسات مالی بین المللی نیاز دارد.
به طور خلاصه، زمان آن فرا رسیده است که اتحادیه اروپا مذاکرات سخت تری با آذربایجان انجام دهد.
