باکو و آنکارا از فرمت “3+3” که تهران در قفقاز جنوبی در مخالفت با پلتفرم های مذاکره غربی ارائه کرده است، حمایت می کنند. این مطلب را ژانا واردانیان کارشناس مسایل ایران در گفتگو با اسپوتنیک آرمنیا بیان کرد.
به گفته وی، سیاست ایران همواره معطوف به حل آن از طریق گفتگو میان کشورهای منطقه بوده است. حتی قبل از جنگ 2020 (جنگ 44 روزه قره باغ موهستانی)، تهران بارها و نه تنها در مورد قره باغ کوهستانی، بلکه در زمینه سایر درگیری ها و مشکلات منطقه ای نیز این را بیان کرده است.
واردانیان گفت:”بعد از جنگ، آذربایجان و ترکیه مبتکر این قالب شدند که از خود ایران استقبال کردند. لازم به یادآوری است که وزیر امور خارجه ایران در راستای اجرای این قالب به 6 کشور منطقه سفر کرد.”
فقط 1 جلسه در این قالب برگزار شد، مسائل اقتصادی و رفع انسداد ارتباطی در دستور کار قرار گرفت اما مسائل سیاسی نه.
واردانیان تاکید کرد که دستور کار دومین نشستی که رهبری ایران در تلاش است در تهران برگزار کند، هنوز مشخص نیست.
طرف ایرانی خواهان بحث در مورد مسائل سیاسی است، اما سوال مهم این است که آیا ترکیه، آذربایجان و روسیه نیز همین را خواهند خواست.
واردانیان گفت: فکر می کنم آنها چنین تمایلی ندارند. از سوی دیگر، آذربایجان اخیراً از بسترهای مذاکره غربی دوری می کند و از این ایده حمایت می کند که مسائل منطقه‌ای باید با مشارکت کشورهای منطقه حل شود.”
به گفته وی بعید نیست که اکنون باکو و آنکارا فرمت “3+3” را برای خنثی کردن سایر قالب‌های غربی و در این مورد غربی که به نفعشان نیست، پیش ببرند. وضعیت مشابهی در سال 2020 رخ داد، زمانی که ترکیه و آذربایجان این کار را بر خلاف فرمت گروه مینسک انجام دادند.
وی گفت: “برای آنها، این گزینه پشتیبان برای زمانی است که می خواهند با شکست مواجه شوند یا فرمت‌های دیگر را به پس‌زمینه فشار دهند.”
واردانیان با اشاره به موضوع روابط ارمنستان و آذربایجان تاکید کرد: ایران همواره سعی کرده نقش میانجی را ایفا کند.
با وجود فعالیت جمهوری اسلامی ایران، سایر بازیگران این تمایل را نداشتند.
به گفته وی این موضوع تنها مربوط به ترکیه و آذربایجان نیست، بلکه روسیه نیز به دنبال ایفای نقش میانجی استثنایی است.
به گفته واردانیان، عملیات نظامی بین اسرائیل و حماس به سختی توجه ایران را از قفقاز جنوبی منحرف خواهد کرد.
اگر قبل از جنگ 2020، تهران کمتر به منطقه توجه می کرد، اکنون شرایط به شدت تغییر کرده است.
واردانیان گفت: هر چقدر هم که ایران در جهات دیگر شلوغ باشد، بعید است که قفقاز جنوبی را از دست بدهد. همچنین جامعه کارشناسی ایران وقایع فلسطین را به منطقه ما مرتبط می کند و یادآور می شود که این پیامی برای ترکیه و آذربایجان است. آنها با مقاومت مشابهی در قفقاز جنوبی روبرو خواهند شد.
وی همچنین یادآور شد که با وجود اعتراضات گسترده ای که در سال 2022 در ایران رخ داد، مقامات این کشور تمرینات نظامی را در مرز آذربایجان انجام دادند و یک بار دیگر نشان دادند که “دست خود را روی نبض نگه می دارند”.
پیش از این نیکول پاشینیان، نخست وزیر جمهوری ارمنستان بیان کرده بود که ایروان آماده مذاکره با باکو در چارچوب فرمت “3+3” است.
تاکنون تنها یک دیدار با این فرمت در پایان سال 2021 بدون گرجستان برگزار شده است.
