آرمنپرس. لوئیس مورنو اوکامپو، دادستان ارشد سابق دیوان کیفری بین‌المللی، معتقد است که دولت‌ها به عمد خطر نسل‌کشی‌ها را نادیده می‌گیرند تا تعهدی برای جلوگیری از آن نداشته باشند.
مورنو اوکامپو در گفت‌وگو با خبرنگار آرمنپرس در بروکسل، با بیان اینکه آوارگی اجباری در قره‌باغ کوهستانی پس از تجاوز نظامی آذربایجان نیز نوعی نسل‌کشی است، تاکید کرد: نسل‌کشی تنها کشتار جمعی نیست.
سوال : آقای اوکامپو، شما در 7 آگوست نظر تخصصی خود را به رئیس جمهوری آرتساخ ارائه و سپس منتشر کردید و محاصره و محاصره کامل قره باغ کوهستانی را نسل کشی دانستید. در آن زمان چه فرآیندی می توان برای جلوگیری از فاجعه آتی آغاز کرد؟
جواب: گزارش مهم بود زیرا ما افکار عمومی را ایجاد کردیم. با این حال، کشورها در حال انجام کاری شگفت انگیز هستند. آنها عمداً تهدید نسل کشی را نادیده می گیرند تا از الزام به جلوگیری از نسل کشی اجتناب کنند. این چیزی که به خاطرش اومدیم. اساساً ما متوجه شدیم که دولت ها سعی می کنند از کلمه نسل کشی اجتناب کنند. حتی زمانی که کنگره آمریکا گزارش من را گرفت و شروع به عمل کرد، وزارت خارجه آمریکا در آن زمان بدون اشاره به نسل کشی گفت که از قره باغ در سطح بین المللی دفاع خواهد کرد. اما بسیار دیر بود. آنها این را گفتند و سه روز بعد علی اف حمله کرد.
سوال: اتفاقات بعد از 19 سپتامبر را چگونه تفسیر می کنید؟ به نظر می رسد خیلی ها وقتی می گویند نسل کشی، فقط قتل عام را تصور می کنند. اما در عرض چند روز بیش از یکصد هزار نفر با پشت سر گذاشتن همه چیز، وطن خود را ترک کردند.
جواب : همچنین بر اساس ماده 2، بند ب کنوانسیون نسل کشی (ایجاد آسیب شدید جسمی یا روحی به عضوی از یک گروه) نسل کشی است. گزارش جدیدی از خوان مندز وجود دارد که می گوید این واقعیت که 100000 نفر رفتند نشان دهنده آسیب روانی است زیرا آنها همه چیز را پشت سر گذاشتند. بنابراین این یک نوع نسل کشی است، نسل کشی فقط قتل نیست. بله، کشتار گسترده نبود، اما آسیب روانی وجود دارد: کل جامعه سرزمین مادری خود را ترک کرد.
سوال: چه سازوکارهای قانونی برای حمایت از حقوق مردم قره باغ وجود دارد که می تواند کارساز باشد و احیای حقوق این افراد بر اساس موازین بین المللی را چقدر واقع بینانه می دانید؟
جواب : من فکر می کنم اکنون مهم است که فرانسه این موضوع را رهبری می کند. این کشور مهمی است که دستور کار را پیش می برد و ما باید برای آن بجنگیم. ما باید برای رعایت حقوق مردم مبارزه کنیم، زیرا مردم حتی اگر آنجا نباشند، باز هم مالک آن زمین و ملک هستند، پس باید به حقوق آنها احترام بگذاریم. و شفا و آزادی گروگان ها را اولویت دیگر می دانم. در آذربایجان 53 زندانی وجود دارد. مشکل این است که قوانین بین المللی به گونه ای عمل نمی کند که مثلاً اگر یک نفر دوچرخه شما را بدزدد، می توانید به پلیس مراجعه کنید و به دادگاه بروید. نه، چنین چیزی وجود ندارد. ما دیوان بین‌المللی دادگستری را داریم، احتمالاً برای دولت‌ها، و دیوان کیفری بین‌المللی برای پیگرد قانونی افراد وجود دارد. روند قانونی آزادی این افراد ساده نیست، اما باید روند را از نظر سیاسی توسعه دهیم. به همین دلیل این کنفرانس (حتی کنفرانس مربوط به مسئله قره باغ کوهستانی در پارلمان اروپا) اهمیت داشت.
سوال: رفتار جامعه بین الملل را چگونه ارزیابی می کنید، جامعه بین الملل چه کاری می توانست بکند که انجام نداد و این انفعال منجر به این نتیجه شد؟
جواب : این یک مشکل است، یک شکست. چون دنیا نهادهای جهانی ندارد. اساسا تنها نهاد مستقل جهانی دادگاه کیفری بین المللی است و بس. این کافی نیست. کشوری را تصور کنید که تنها یک دادگاه، بدون حکومت و سیستم سیاسی دارد. بنابراین ارمنستان باید در حل این مشکل مشارکت داشته باشد. و به همین دلیل است که جلساتی مانند این، بحث با رهبران سیاسی در مورد آنچه که می توانند انجام دهند، کاری است که ما باید انجام دهیم. ارمنستان نشان می دهد که نه تنها خود، بلکه تمدن در خطر است و بنابراین ارامنه تنها نیستند. اما ارمنستان بسیار مهم است. ارمنستان جامعه بسیار مهمی در سراسر جهان دارد. این یک قدرت باورنکردنی است که شما دارید و ما می توانیم از آن استفاده کنیم.
سوال : برخی از درگیری ها بیش از دیگران مورد توجه قرار می گیرند. فکر کنید همه بچه ها بچه نیستند، همه زن ها هم زن نیستند. توضیح شما برای این دوگانگی چیست؟
جواب: خوب می دانید، بازه توجه رسانه ها تنها 6 ثانیه است. آن طبیعی است. نسل کشی دارفور ابتدا رسانه ای شد، سپس بهار عربی آمد، سپس لیبی، سپس سوریه، سپس روسیه، ایزدی ها و سپس روهینگیا. همیشه یک درگیری جدید وجود دارد که شکست درگیری قبلی را پوشش می دهد. و به همین دلیل است که امسال، 2023، شاهد پنج نسل کشی بودیم. اکنون زمان رفع آن است. این واقعیت که جامعه ارمنی و جامعه یهودی بسیار گسترده است واقعا می تواند به تغییر این وضعیت کمک کند. من درک می کنم که لحظه بسیار سختی برای جامعه ارمنی است، که حتی امکان حمله به ارمنستان وجود دارد، اما باید درک کنید که اگر دست از مبارزه بردارید، هرگز پیروز نمی شوید. بنابراین باید به مبارزه ادامه دهید و تنها نیستید.
