اگرچه باکو و آنکارا مرتباً اعلام می کنند که برنامه‌های موسوم به “کریدور زنگزور” تغییر کرده است، اما فرصت‌ها را برای گفت‌وگو در مورد آن از دست نمی دهند. آخرین آنها اعلامیه مسکو بود مبنی بر اینکه آژانس فدرال مرزبانی روسیه کنترل جاده های ارمنستان را اعمال خواهد کرد. نه تنها ایروان، بلکه باکو نیز به اظهارات زاخارووا واکنش نشان دادند.
به گزارش “رادیوی عمومی ارمنستان” داویت کاراپتیان کارشناس بین المللی، متقاعد شده است که ذینفع دستکاری موضوع موسوم به “کریدور زنگزور” روسیه است. از روسیه بار دیگر در مورد جاده ارتباط آذربایجان با نخجوان صحبت کردند و رهبر آذربایجان نیز از فرصت استفاده کرد و به این سوال پاسخ داد. کاراپتیان استناد به بیانیه 9 نوامبر در این مورد را اشتباه می داند.
“حتی اگر بپذیریم که باید از طریق سرویس امنیت فدرال روسیه کنترل وجود داشته باشد، اما اگر از یک مرز دولتی عبور کرده و از قلمرو کشور دیگری به عنوان ترانزیت استفاده شود، باید به وضوح نشان داده می شد. به این موضوع اشاره ای نشده است که به روسیه و آذربایجان دلیلی برای حدس و گمان می دهد. مقامات جمهوری ارمنستان به درستی انجام می دهند و خواستار این هستند که همه اینها باید مطابق با قوانین گمرکی و مالیاتی جمهوری ارمنستان انجام شود. سرویس امنیت فدرال روسیه می تواند کنترل را فراهم کند، اما اگر از قسمت جنوبی استان سیونیک ارمنستان عبور کند، ایست بازرسی کنترلی باید در بخشی به نام نارنادزور قرار گیرد. به عبارت دیگر، در این مورد، موضوع حدس و گمان قرار گرفته است. زمانی پوچ به وجود می آید که ما فقط به بیانیه 9 نوامبر اشاره کنیم.
داویت کاراپتیان کارشناس بین الملل تصریح می کند که با بیانیه 9 نوامبر نمی توان همه شرایط حقوقی را در نظر گرفت و همچنین با طرح این سوال روشن می گوید که چرا مثلاً کریدور لاچین طبق مفاد 9 نوامبر بسته شده است نه اینکه قرار بود نیروهای حافظ صلح روسی از عبور از لاچین اطمینان حاصل کنند.
رارات میرزویان، وزارت امور خارجه کشورمان روز گذشته تصریح کرد: “جمهوری ارمنستان هرگز با هیچ سندی با محدودیت حاکمیت خود موافقت نکرده است و نمی توان کنترل کشور ثالثی را بر هیچ بخشی از قلمرو حاکمیتی آن برقرار کرد. اخیراً واحد ویژه در سازمان امنیت ملی ایجاد شده است که وظیفه آن تامین امنیت این ارتباطات و همچنین عبور و مرور کالا، محموله، وسایل نقلیه و افراد در صورت باز شدن ارتباطات منطقه‌ای است.”
پیش از این توضیح آرارات میرزویان، ماریا زاخارووا، نماینده رسمی وزارت امور خارجه روسیه، مبنی بر اینکه روسیه مانند گذشته آماده حمایت از رفع انسداد ارتباطات منطقه‌ای، از جمله بر اساس بیانیه‌های سه جانبه در سطح بالا، است که در 9 نوامبر 2020، 11 ژانویه 2021 به تصویب رسید. در آنها، به گفته زاخارووا، نقش روسیه به وضوح ثبت شده است: “طبق توافقات سه جانبه، کنترل ارتباطات حمل و نقل بین آذربایجان و منطقه خودمختار نخجوان توسط سرویس مرزبانی فدرال روسیه انجام می شود.”
این اظهارات رئیس جمهور آذربایجان را بی تفاوت نگذاشت. وی به دیدار با ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران اشاره کرد و گفت: “ایروان سه سال است که از انجام تعهدات خود و ایجاد جاده به نخجوان خودداری می کند.” وی همچنین از توافق تهران و باکو در مسیر ساخت راه آهن و بزرگراه در سواحل ارس خبر داد.
رئیسی بارها گفته است که بر اساس همین اصل حاکمیتی، فرصت را فراهم کرده و بر اساس قوانین کشورش ترانزیت بخش نخجوان و آذربایجان غربی از خاک کشورش را تضمین می کند. حتی دو پل روی پل ارس می سازند تا حمل و نقل بار را تسریع کنند.
ژانا واردانیان کارشناس مسایل ایران، توافق ایران و آذربایجان در مورد توافق مسیر سواحل ارس را با انگیزه تهران برای عدم درخواست کریدور از ارمنستان توضیح می دهد.
“ایران انجام این مسیرها از طریق خاک خود را راهی برای خنثی کردن موسوم به “کریدور زنگزور” می داند اما صرف نظر از آن، موضع آذربایجان و ترکیه این است که از طرح ایجاد کریدور از طریق خاک ارمنستان که ایران بارها مخالفت خود را با آن ابراز کرده است، دست نکشند.”
به گفته وی اگرچه ایران مخالف وجود کریدور از طریق خاک ارمنستان است، اما با توجه به وجود مناقشه اسرائیل و فلسطین، در صورت تجاوز آذربایجان بعید است مداخله کند، اما بعید است که ایران سعی خواهد کرد بدون درخواست ارمنستان مداخله کند.
