regionmonitor.com: علاوه بر حوزه نظامی و سیاسی، همکاری بین آذربایجان و اسرائیل به آرامی به بخش اقتصادی-تکنولوژیک تبدیل شده است. بر کسی پوشیده نیست که آذربایجان در تلاش است تا به مرکز فناوری منطقه اوراسیا و دروازه ورود به کشورهای ترک نشین تبدیل شود.
علاوه بر این، هدف بلندمدت باکو تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشور و کاهش وابستگی به نفت تا حد امکان است.
بر اساس آمار سال 2022، صادرات نفت آذربایجان 95 درصد بوده است. سهم نفت و گاز بار دیگر بر تولید ناخالص داخلی کشور مسلط شد و به 47.8 درصد رسید.
بدیهی است که آذربایجان با الهام از الگوی کشورهای حاشیه خلیج فارس، استراتژی روشنی برای کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت ترسیم کرده است.
در روزهای اخیر، مطبوعات آذربایجان و اسرائیل مرتباً به برنامه راه اندازی شده توسط آژانس نوآوری و توسعه دیجیتال آذربایجان (IDDA) اشاره می کردند. بر اساس آن برنامه، تمامی استارت آپ های اسرائیلی که در آذربایجان نقل مکان کرده و کسب و کار خود را آغاز می کنند، به مدت 10 سال از مالیات شرکت ها، خرید، املاک و مستغلات و همچنین سود سهام معاف خواهند بود. بر اساس این طرح، کارمندان این شرکت 0 درصد مالیات بر درآمد شخصی برای دستمزد تا 4700 دلار آمریکا پرداخت خواهند کرد. برای بهره مندی از این مزایا، شرکت ها باید حداقل 1 سال فعالیت داشته باشند یا 10 کارمند تمام وقت یا بیشتر داشته باشند و یا درآمد سالانه این شرکت ها باید 200000 منات (بیش از 117 هزار دلار آمریکا) باشد.
به عنوان بخشی از این برنامه، حمایت هایی نیز برای مهاجرت به آذربایجان از جمله معافیت از پروسه مجوز کار، حمایت از مجوز اقامت و سایر موارد مانند کمک های اداری و/یا مسکن ارائه خواهد شد.
آژانس نوآوری و توسعه دیجیتال آذربایجان در حال حاضر در حال کار بر روی آموزش پرسنل مربوطه و کمک هزینه های تحصیلی برای بیش از 3000 دانشجو برای دوره های فناوری اطلاعات است. پاشا علی اف، معاون مدیر امور منطقه ایآژانس نوآوری و توسعه دیجیتال آذربایجان، که مسئولیت جابجایی استارت آپ ها در آذربایجان را بر عهده دارد، به روزنامه اسرائیلی “Globes” گفت: “ابتکار عمل برای جذب شرکت های اسرائیلی بخش مهمی از ایجاد اکوسیستم فناوری قوی در آذربایجان است.
آیا این ابتکار موفق خواهد شد؟
روابط اسرائیل و آذربایجان از سال 1992 شروع به توسعه کرد. آذربایجان با افتخار بر حضور پایدار و امن جامعه یهودی در این کشور تاکید می کند. همکاری بین دو کشور در حوزه نظامی به طور پیوسته در حال توسعه است
آذربایجان مشتری اصلی صنایع نظامی اسرائیل است.
تنها در سال‌های اخیر، موشک‌های ضد تانک Spike را از شرکت اسلحه دفاعی Rafael اسرائیل، پهپادهای Hermes را از Elbit Systems و موشک‌های ضدهوایی Harop را از صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) خریداری کرده است.
سابقه همکاری اسرائیل و آذربایجان در زمینه های مختلف حاکی از آن است که در این زمینه نیز اجرایی خواهد شد.
تنها سوالی که مطرح می شود این است که آیا برنامه فوق منحصراً در خدمت اهداف اعلام شده خواهد بود؟
واضح است که هر دو طرف در راستای اجرای این طرح هر کاری را انجام خواهند داد. همچنین بدیهی است که اسرائیل در این راه در جهت افزایش حضور خود در همسایگی ایران گامی رو به جلو برخواهد داشت، هر چقدر هم که باکو در مورد آن صحبتی نکند، از پذیرش این ادعاها خودداری کند. اغلب در ایران ابراز نگرانی می شود که شرکت های مختلف اسرائیلی در آذربایجان در حال انجام فعالیت های اطلاعاتی هدفمند علیه تهران هستند. تهران تاکید می کند که اسرائیل جایی در منطقه ندارد و نباید جایی داشته باشد.
با این حال، اخیراً اسرائیل حلقه‌های اطراف ایران را تنگ‌تر می کند و تلاش می کند ایران را وارد جنگ بزرگ کند. اخیرا اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران کشته شد. اسرائیل مسئول این قتل تلقی می شود، اگرچه اسرائیل هنوز رسماً دخالت خود را در این قتل اعتراف نکرده است. طرف ایرانی در سطوح مختلف اعلام کرده است که پاسخ مناسبی به تل آویو خواهد داد. اسرائیل همچنین می تواند حداقل برای مقابله با این حمله اقداماتی انجام دهد.
موقعیت جغرافیایی آذربایجان و حضور گسترده اسرائیل در آن کشور در مطبوعات و محافل تحلیلی اغلب این سوال را ایجاد می کند که آیا آذربایجان مناسب ترین کشور برای این منظور نیست که می تواند سکوی پرشی باشد؟
قابل ذکر است که چند روز پس از قتل هنیه، پیامی در رسانه های گروهی اسرائیل منتشر شد مبنی بر اینکه ارتش اسرائیل به دلیل تهدیدات احتمالی ایران، حضور نظامیان خود در آذربایجان و گرجستان را ممنوع کرده است.
با مقایسه واقعیت ها می توان به این نکته اشاره کرد که این همکاری اسرائیل و آذربایجان با اهداف آشکار و پنهانی که دارد، از هر فرصتی برخوردار است.
