آرمنپرس : الهام علی اف در چارچوب سیاست جاه طلبی برای قلمرو جمهوری ارمنستان به دانشمندان آذربایجانی دستور داد تا «آذربایجان غربی» را مطالعه و به جهانیان معرفی کنند. وی به ویژه اظهار داشت که «آذربایجان غربی یک قلمرو تاریخی آذربایجان است و نام شهرها و روستاها منشأ آذربایجانی دارد».
در مقاله بنیاد علمی تحلیلی «گغارد » به این موضوع اشاره شده است.
دانشمندان آذربایجانی با تلفیق «مفید» و خوشایند، با اشتیاق کار انجام وظیفه علی اف و تصاحب منابع مالی اختصاص یافته را آغاز کردند. علاوه بر این، توجیهات، منابع تاریخی و عینیت مهم نیست. این طرح به این صورت عمل می کند: برای «تحقیق»، باید هر شی تاریخی و فرهنگی واقع در قلمرو جمهوری ارمنستان انتخاب کرد، آن را اغوانی یا ترکی نامید، گفت که ارامنه تصاحب کرده اند. و مواد آماده است و پول اختلاس شده است.
از جمله نمونه هایی از آکادمی ملی علوم آذربایجان است. مقاله ای از فایک اسماعیلوف، کارمند انستیتوی تاریخ و قوم شناسی باکیخانوف، در مورد قلعه آمبرد در منطقه آراگاسوتن، جمهوری ارمنستان ، که توسط خبرگزاری دولتی آذربایجان “آزرتاج” منتشر شده است.
نیازی به گفتن نیست که مقاله بر اساس ادعاهای نادرست و غیر منطقی ساخته شده است. این کتاب با مقدمه ای شروع می شود که در آن توضیح می دهد که مردم ترک زمانی خدایان آسمانی را می پرستیدند و به همین دلیل به دنبال ایجاد اردوگاه های خود در ارتفاعات بودند. و از آنجایی که آمبرد نیز بر بلندی بنا شده است، نمونه ای از معماری اغوانی است (تاریخ نگاری نوین آذربایجانی سعی در ادغام اجزای ترکی و اغوانی در گذشته آذربایجان دارد).
در مورد کلیسای کاتولیک واهراماشن که توسط شاهزاده ارمنی واهرام پهلوونو در قرن یازدهم در قلمرو آمبرد ساخته شده است، به گفته محقق آذربایجانی، این کلیسا شبیه به کلیسای گندزاسار است.
بر اساس منطق اسماعیلوف، چون گندزاسار ارمنی نیز «سنگ آهکی» و شبیه کلیسای وهراماشن است، دومی نیز «سنگ آهک» است. وجود کتیبه‌های ارمنی بر دیوارهای کلیسا نیز «توضیحات» خاص خود را دارد، نویسنده آذربایجانی می‌گوید: ارمنی‌ها در آغاز قرن بیستم آن‌ها را برای تصاحب قلعه اضافه کردند.
و سومین «واقعیت»، حمام ساخته شده در قرن یازدهم، در زمان سلطنت پهلوانی ها، یکی از «نمونه های نمونه منحصر به فرد معماری حمام آذربایجان» است که در واقع قلعه آمبرد، در قرن بیستم ساخته شده است. با ساختمان های مجاورش نه آذربایجانی است و نه ترکی (اگر چه مدتی تحت حکومت سلجوقیان بود) و نه اغوانان.
در مقاله بنیاد علمی و تحلیلی «گغرد» آمده است: از زمان تأسیس آمبرد اطلاع دقیقی در دست نیست. برخی از محققان آن را به دوره سیکلوپ و برخی دیگر به دوره اورارتویی و اوایل قرون وسطی نسبت می دهند.
قدمت قلعه آمبرد بر اساس کاوش ها و مطالعات باستان شناسی تاریخی به قرن 10 تا 13 می رسد.
بنا بر منابع تاریخی، ساخت آمبرد در قرن هفتم توسط شاهزادگان کامسارا آغاز شد. در قرن دهم به شاهزادگان پهلوون تعلق داشت و یکی از پایگاه های مهم دفاعی نظامی پادشاهی باگراتونیا بود. این قلعه یکی از نقش های مسئول سیستم پدافندی شهر آنی را بر عهده داشت.
بعدها آمبرد به زاکریان رسید، سپس در زمان حکومت واچوتیان مرکز اداری آن شاهزاده نشین ذخیره گاه تاریخی و فرهنگی «قلعه آمبرد» شامل بناهای معماری زیر می شود: ارگ یا قلعه شاهزاده و سردر، قلعه، دیوارها، دروازه‌های آرکاشن و آمبردادزور، کلیسای کاتولیک واهراماشن (1026)، کلیسای کوچک، روغن زیتون، شبکه آب آشامیدنی و آب انبارها، حمام (قرن 10-11)، گذرگاه‌های مخفی و ساختمان‌های دیگر.
