هنوز تاریخ مشخصی برای تکمیل پروژه شمال-جنوب که بیش از 13 سال به طول انجامیده است، وجود ندارد. قرار بود در سال 2019 جاده ای به طول 556 کیلومتر ساخته شود که باورا را به مغری متصل کند.
تنها قسمت اول پروژه پنج مرحله ای به طور کامل تکمیل شده است. محاسبات تقریبی است مبنی بر اینکه ارمنستان چه مقدار سود یا ضرر خواهد داشت اگر پروژه به موقع تکمیل شود یا سرعت آن کاهش یابد. شکست این پروژه با دلایل مختلفی در حوزه مهندسی از ناکارآمدی دولت گرفته تا عدم تجربه در ساخت پروژه های بزرگ توضیح داده می شود.
تاریخ مشخصی در مورد زمان تکمیل کار ساخت کریدور جاده ای شمال – جنوب وجود ندارد. اما برنامه زمانبندی کارهایی که قرار است در ترانشه های جداگانه انجام شود، تعریف شده است.
به گزارش “رادیوی عمومی ارمنستان” گنل سانوسیان وزیر مدیریت منطقه ای و زیرساخت های ارمنستان توضیح می دهد: “قبلاً گفته شد، اما به دلایلی اجرا نشد. ترجیح می دهیم نگوییم، بلکه اجرا کنیم. اگر تک تک قطعات را بپرسید، برای هر کدام به شما خواهیم گفت. به عنوان مثال ساخت این بخش به مدت پنج سال برنامه ریزی شده است. از لحظه شروع، پنج سال از آن لحظه. در این بخش ها تاریخ و برنامه ای داریم که به ما اجازه می دهد بگوییم. به طور کلی نمی توانیم تاریخ را بگوییم، زیرا بخش‌هایی وجود دارد که نمی دانیم کی شروع می کنیم و اگر ندانیم کی شروع می کنیم، صحبت درباره پایان چندان واقع بینانه نیست.”
قرارداد ایجاد کریدور شمال-جنوب در 12 سپتامبر 2000 در سن پترزبورگ (روسیه) در چارچوب دومین کنفرانس حمل و نقل اوراسیا توسط روسیه، ایران و هند امضا شد و سپس سایر کشورها از جمله ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، ترکیه به آن پیوستند.
سورن پارسیان اقتصاددان به رادیولور گفت: “هدف اطمینان از جریان محموله از هند به سن پترزبورگ بود. در آن زمان تخمین زده می شد که 30 میلیون تن بار حمل شود. هند و روسیه ذینفعان اصلی این برنامه هستند. هدف توسعه مسیر لجستیکی جدید بود که مسیرهای موجود مانند کانال سوئز را دور بزند. در مورد دومی، محموله در 40 روز به شمال رسید، در این مورد دو برابر کاهش یافت.”
به همین دلیل بود که ارمنستان نیز در برنامه سرمایه گذاری کریدور جاده ای شمال-جنوب مشارکت داشت. قرار بود در سال 2019 جاده ای به طول 556 کیلومتر ساخته شود که باورا را به مغری متصل کند.
به گفته پارسیان، این جاده کوتاه ترین راه ارتباطی بنادر ایران (بندرعباس، چابهار) به دریای سیاه است. اساس راه ارتباطی ایران و ارمنستان در اوایل دهه 1990، زمانی که پل ارتباطی دو کشور بر روی رودخانه ارس ساخته شد، گذاشته شد.
در 23 اکتبر 2023 قرارداد جدیدی بین دولت ارمنستان و 3 شرکت ایرانی امضا شد که بر اساس آن طرف ایرانی قطعه تونل آگاراک (از مرز ایران) – واردانیدزور – کاجاران را به طول 32 کیلومتر می سازد. طرف ایرانی همچنین در ساخت کریدور جاده ای شمال-جنوب ارمنستان مشارکت دارد و تجهیزات ساخت و ساز را قبلاً مستقر کرده است. کندی پروژه چقدر به اقتصاد ارمنستان آسیب وارد کرده است؟
در بخش دولتی و خصوصی محاسبات مشخصی وجود ندارد، اما گاگیک ماکاریان، رئیس اتحادیه کارفرمایان جمهوری خواه در گفتگو با “رادیولور” تاکید می کند که می توان خیلی سریع محاسبه کرد.
“اگر محاسبه کنیم که زمان صرف شده در جاده ها حداقل 30 تا 40 درصد کاهش می یابد، اگر آن را به ارزش دلاری یک خودروی رفت و برگشتی تبدیل کنیم، هزینه ها تا این حد کاهش می یابد. از نظر اقتصادی، صادرات ارزان‌تر می شود، کالاها به موقع تحویل می شوند.”
محاسبات دیگری نیز وجود دارد. در صورت احداث کریدور جاده ای شمال به جنوب (556 کیلومتر)، حمل کالاهای ایرانی از خاک ارمنستان به جای 9 ساعت، 5 ساعت زمان خواهد برد و همچنین هزینه حمل 1 تن بار در هر کیلومتر 1.5-2 دلار آمریکا کاهش می یابد.
